Phần 4. Giai đoạn 1955 - 1969
* Tháng 9- 1955
- Ngày 1: Lúc 16 giờ, Chủ tịch Hồ Chí minh dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Mặt trận Liên Việt đến viếng và đặt vòng hoa tại Đài liệt sĩ trước Phủ Chủ tịch.
- Ngày 2: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự và đọcLời kêu gọi trong buổi lễ trọng thể kỷ niệm lần thứ 10 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, tổ chức tại Quảng trường Ba Đình.
Sau khi nêu rõ tình hình thế giới, nhất là phong trào đấu tranh cho hoà bình, dân chủ và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, Người phân tích ý nghĩa sâu sắc của Cách mạng Tháng Tám, của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Chỉ rõ những công việc quan trọng mà toàn Đảng, toàn dân ta phải làm trong thời gian trước mắt là hoàn thành cải cách ruộng đất, thực hiện khẩu hiệu người cày có ruộng, khôi phục kinh tế, củng cố quốc phòng, an ninh, nâng cao dần mức sống của nhân dân, đấu tranh thực hiện thống nhất, độc lập, hoà bình, dân chủ trong cả nước... Để thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ đó, Người kêu gọi toàn Đảng, toàn dân phải đoàn kết thành một khối vững chắc. Người viết:
"Đoàn kết là một lực lượng vô địch.
Lực lượng đoàn kết đã giúp Cách mạng Tháng Tám thành công.
Lực lượng đoàn kết đã giúp kháng chiến thắng lợi.
Lực lượng đoàn kết sẽ động viên nhân dân từ Bắc đến Nam đấu tranh để thực hiện hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ trong cả nước".
Cùng ngày, bài viếtQuốc khánh lần thứ mười của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, đăng tuần báoVì một nền hoà bình lâu dài, vì một nền dân chủ nhân dân (tiếng Pháp), số 356. Trong bài, Người đã tổng kết lịch sử cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ta từ khi thực dân Pháp xâm lược đến Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công. Người đánh giá:"Do chủ nghĩa phátxít thất bại, tình hình thế giới trở nên thuận lợi và Cách mạng Tháng Tám đã thành công vì có được ba điều kiện không thể thiếu được đối với bất cứ một cuộc cách mạng phản đế nào ở một nước thuộc địa; đó là sự lãnh đạo của giai cấp công nhân, sự thành lập một mặt trận dân tộc phản đế rộng rãi, khởi nghĩa vũ trang".
Tiếp theo, Người tổng kết 10 năm nhân dân ta bắt đầu xây dựng chế độ mới và sau đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà trẻ tuổi đã vượt qua một cách vẻ vang sự thử thách quyết liệt của chiến tranh trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự, văn hoá - xã hội. Những thành quả của Cách mạng Tháng Tám: Hoà bình, thống nhất, độc lập và dân chủ đã được bảo vệ và củng cố!
Sau đó, Người phân tích tình hình thế giới và trong nước, chỉ ra âm mưu và hành động phá hoại Hiệp định Giơnevơ,phá hoại hoà bình của đế quốc Mỹ và nhà cầm quyền miền Nam. Người nêu lên đường lối, chính sách rõ ràng, trong sáng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và khẳng định:"Mặc dù còn gặp khó khăn và trở ngại, chúng tôi tiến lên phía trước với lòng tin tưởng và tâm hồn của người chiến thắng".
Cùng ngày, bàiChúc mừng 10 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (1945-1955), bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 548. Trong bài, Người nêu những thành tích to lớn của nhân dân ta từ 1945 đến 1955, và chỉ rõ một trong những nguyên nhân của những thắng lợi đó chính là sự đoàn kết, quyết tâm của nhân dân ta. Người khẳng định:Hiện nay trong cuộc đấu tranh chính trị, sức ta mạnh hơn trước nhiều, anh em ta lại đông hơn nhiều, chúng ta đoàn kết và quyết tâm, chúng ta nhất định thắng.
- Ngày 4: Bài viếtTình hình Nam Bộ, bút danh C.B., đăng báo Nhân Dân, số 550. Người tố cáo chế độ gia đình trị Ngô Đình Diệm ở miền Nam đã chà đạp thô bạo lên quyền tự do, dân chủ, quyền sống của con người; bày tỏ niềm tin tưởng đồng bào miền Nam và các giáo phái có tinh thần yêu nước sẽ lật đổ chế độ độc tài Ngô Đình Diệm.
- Ngày 5: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ khai mạc Đại hội thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đại hội đã bầu Người làm Chủ tịch danh dự của đại hội.
Cùng ngày, bài viếtChúc mừng Đại hội Mặt trận, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 551. Người nêu lên vai trò quan trọng của Mặt trận dân tộc thống nhất trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Nhân dân ta đã từng đoàn kết một lòng trong Mặt trận Việt Minh, Mặt trận thống nhất Việt Minh - Liên Việt giành thắng lợi trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong công cuộc xây dựng đất nước và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, Mặt trận dân tộc thống nhất càng phải được củng cố và mở rộng. Người viết: "Đoàn kết tất cả những người thật sự yêu Tổ quốc, yêu hoà bình, không phân biệt họ thuộc đảng phái nào, tôn giáo nào, tầng lớp nào và quá khứ họ đã hợp tác với phe nào".
- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm các đại biểu về dự Đại hội thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang họp tại Hà Nội.
Cùng ngày, bài viếtKỷ niệm 10 năm bình dân học vụ, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 554. Trong bài, Người biểu dương thành tích của nhân dân ta trong cuộc đấu tranh chống giặc dốt, vạch ra phương hướng phấn đấu của ngành bình dân học vụ. Chương trình của bình dân học vụ phải phù hợp với chính sách chung của Đảng và Nhà nước; nội dung dạy và học phải liên hệ thiết thực với những công tác chung; bình dân học vụ không những dạy học, dạy viết mà còn phải chú trọng dạy đạo đức công dân.
- Ngày 10: Dự và nói chuyện tại buổi lễ bế mạc Đại hội thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Người biểu dương sự thành công của đại hội. Đại hội đã thông qua Cương lĩnh quan trọng. Đó là một bản Cương lĩnhthiết thực, rộng rãi và vững chắc. Về những nhiệm vụ trước mắt của công tác mặt trận, Người chỉ rõ phải phổ biến, tuyên truyền sâu rộng Cương lĩnh của Mặt trận. Toàn dân ta phải ra sức củng cố và xây dựng miền Bắc vững mạnh để làm cơ sở và hậu thuẫn vững chắc cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất Tổ quốc.
Người được đại hội bầu làm Chủ tịch danh dự Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên khai mạc kỳ họp thứ năm Quốc hội khoá I nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Cùng ngày, bài viếtTinh thần khảng khái của nông dân, đăng báoNhân Dân, số 561. Trong bài, Người biểu dương những đóng góp to lớn của nông dân nước ta trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và trong công cuộc khôi phục kinh tế và xây dựng đất nước; khen ngợi bà con nông dân ở Quảng Bình và Thái Bình đã nêu gương sáng trong phong trào lao động sản xuất.
- Ngày 19: Bài viếtBắp ngô và tinh thần quốc tế, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 565. Trong bài, Người nói về một thanh niên nông dân người dân tộc Mường xem bốn bắp ngô (Liên Xô) trong phòng trưng bày những thứ quà của các nước bạn đã biếu Người. Người nhận xét: Anh nông dân đã xem cuộc trưng bày một cách thiết thực, bổ ích. Xem bắp ngô của nước bạn, liên hệ ngay tới việc tăng gia sản xuất của mình. Thấy bắp ngô Liên Xô liên hệ ngay đến tình hữu nghị quốc tế giữa nhân dân ta và nhân dân nước bạn.Người giới thiệu về giống ngô trên và đề nghị Bộ Canh nông đem bốn bắp ngô này nhân giống rồi phát cho nông dân. Nếu kết quả tốt, Chính phủ sẽ đề nghị Liên Xô cung cấp tiếp.
- Ngày 20: Sáng, đọc báo cáo tại Kỳ họp thứ năm Quốc hội khoá I nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Người trình bày trước Quốc hội kết quả chuyến đi thăm Trung Quốc, Mông Cổ, Liên Xô của Đoàn đại biểu Chính phủ ta. Người đánh giá cao sự giúp đỡ vô tư của các nước anh em đối với nước ta. Về những nhiệm vụ trước mắt, chỉ rõ phải ra sức thi đua xây dựng miền Bắc vững mạnh về mọi mặt để hậu thuẫn cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất Tổ quốc. Người viết:"Miền Bắc phải là cái đầu tầu thật vững, thật tốt... để đưa cuộc đấu tranh chính trị của nhân dân ta đến thắng lợi hoàn toàn".
Cùng ngày, bài viếtHai người bị nghi là cộng sản, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 566. Trong bài, Người lên án chủ nghĩa chống Cộng trong chính giới Mỹ. Một nghị sĩ Mỹ dựa vào ý kiến của hai vị Giáo hoàng đề nghị Chính phủ Mỹ phải bảo đảm những điều kiện làm việc và sinh hoạt cho người lao động. Những đề nghị đó chẳng những không được chấp nhận mà còn bị nghi là tuyên truyền cho chủ nghĩa cộng sản. Người kết luận: "Thế là, hễ có ý bênh vực quyền lợi của nhân dân lao động thì dù là các vị Giáo hoàng cũng bị bọn thống trị Mỹ nghi là cộng sản".
- Ngày 27: Bài viếtCông giáo và chủ nghĩa xí nghiệp, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 573. Trong bài, Người phê phán báo chí tư sản vu cáo các nước dân chủ nhân dân không tôn trọng tự do tín ngưỡng và chỉ rõ, những người cộng sản luôn luôn tôn trọng tự do tín ngưỡng và hoạt động tôn giáo của cá nhân.
- Ngày 28: Bài viếtĐi xem cải cách ruộng đất,bút danh C.B., đăng báo Nhân Dân, số 574. Trong bài, Người viết về việc các đại biểu trí thức và bà con giới công thương xuống các địa phương xem cải cách ruộng đất. Đó là việc rất hay, nó làm cho các tầng lớp khác thông cảm với nông dân. Do đó mà ủng hộ chính sách của Đảng và Chính phủ về vấn đề ruộng đất.
- Ngày 30: Bài viếtThanh niên, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 576. Bài báo giới thiệu phong trào thanh niên Trung Quốc và Đại hội toàn quốc thanh niên hăng hái xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc. Người kêu gọi Đoàn Thanh niên Việt Nam hãy học tập kinh nghiệm của thanh niên Trung Quốc"để tổ chức, huấn luyện, lãnh đạo toàn thể thanh niên góp phần xứng đáng vào công cuộc củng cố miền Bắc, chiếu cố miền Nam, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".
* Tháng 9- 1956
- Ngày 2: Lúc 6 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các vị trong Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc đến viếng và đặt vòng hoa tại Đài liệt sỹ trước Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) nhân kỷ niệm lần thứ 11 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
8 giờ, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự mít tinh và diễu hành quần chúng biểu dương lực lượng nhân kỷ niệm lần thứ 11 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Tại cuộc mít tinh, Người đọcLời kêu gọi gửi đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ở nước ngoài.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu khái quát tình hình thế giới và trong nước những năm qua và chỉ rõ nhiệm vụ trước mắt của cách mạng Việt Nam là: “Củng cố miền Bắc ngày càng vững mạnh, kiên quyết đấu tranh đòi đối phương thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ để thực hiện thống nhất nước nhà”. Những nhiệm vụ cụ thể trong giai đoạn mới là:
+ Kiên quyết sửa chữa những sai lầm trong cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức.
+ Kiện toàn và phát triển chế độ dân chủ.
+ Thi đua hoàn thành tốt kế hoạch nhà nước năm 1956.
+ Chú trọng cải thiện đời sống nhân dân, trước hết là của công nhân, bộ đội, cán bộ và viên chức.
+ Kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai đang phá hoại Hiệp định Giơnevơ.
+ Kiên quyết đấu tranh lập quan hệ bình thường giữa hai miền Nam - Bắc, tiến đến thống nhất nước nhà.
Người kêu gọi“toàn dân ta phải đoàn kết rộng rãi hơn nữa trong Mặt trận Tổ quốc. Cán bộ phải đoàn kết nhất trí, giữ vững đạo đức cần, kiệm, liêm, chính; kiên quyết chống quan liêu, tham ô, lãng phí; hết lòng hết dạ phục vụ nhân dân; chấp hành nghiêm chỉnh chính sách của Chính phủ và pháp luật của Nhà nước.
Các tầng lớp nhân dân ta... hãy làm tròn nghĩa vụ của người công dân, người chủ nước nhà; giúp chính quyền giữ gìn trật tự, an ninh, tăng cường đoàn kết, giúp sức và giám đốc cán bộ đẩy mạnh mọi công tác”.
- Ngày 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trưởng ban Thường trực Quốc hội Tôn Đức Thắng, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Văn Đồng tới Bệnh viện B 303 viếng cụ Cao Triều Phát, nguyên Uỷ viên Ban Thường trực Quốc hội, Uỷ viên Uỷ ban thường trực Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chưởng quản Cửu trùng đài Hội thánh duy nhất Đại đạo tam kỳ phổ độ Cao đài cứu quốc 12 xứ hợp nhất, vừa từ trần. Người thăm hỏi và chia buồn cùng gia đình cụ.
- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam thảo luận về cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức. Người nói: "Vấn đề kỷ luật của Đảng là chung cho Đảng từ trên xuống dưới. Việc thi hành kỷ luật đối với các đồng chí Trung ương nói trên chứng tỏ với nhân dân là kỷ luật đảng nghiêm minh, điều đó giáo dục cho cán bộ, đảng viên ta biết tôn trọng kỷ luật".
Nhận trách nhiệm làm Tổng Bí thư mà Trung ương giao cho, Người nói:"Là một đảng viên, một người cách mạng, Đảng giao cho bất kỳ việc gì cũng phải làm, phải phục tùng, phải cố gắng".
Người đề nghị toàn Đảng và Trung ương giúp cho Tổng Bí thư hoàn thành nhiệm vụ công tác.
- Ngày 18: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các cháu thiếu niên, nhi đồng nhân dịp Tết Trung thu 1956. Người viết:
"Nhân dịp Tết Trung thu
Thân ái chúc các cháu:
Vui vẻ, mạnh khoẻ,
Đoàn kết chặt chẽ,
Thi đua học hành,
Tiến bộ mau lẹ".
- Ngày 20: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thiếp mừng năm học mới. Người nhắc nhở các cháu“thi đua học hành, kính thầy yêu bạn và tiến bộ nhiều”, “các giáo viên thi đua dạy bảo cho các cháu mau tiến bộ”, “cha mẹ học trò hết sức giúp đỡ nhà trường trong việc giáo dục con em chúng ta cho có kết quả tốt đẹp”.
- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương bàn về cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức.
- Ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương bàn về cải cách ruộng đất.
Phát biểu tại Hội nghị, Người đề nghị sửa chữa một số điểm trong Kế hoạch sửa chữa sai lầm.
- Ngày 24: Tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương bàn về cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức. Phát biểu tại hội nghị, Người tự phê bình rất nghiêm khắc và cuối cùng kết luận:"Khuyết điểm của tôi đã ảnh hưởng đến sai lầm của cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức".
Cùng ngày, bài viếtThiên đường Mỹ - Diệm, bút danh C.B., đăng báoNhân Dân, số 933. Bài báo viết về cuộc sống của đồng bào miền Nam dưới sự thống trị của Ngô Đình Diệm. Hàng vạn đồng bào Công giáo miền Bắc di cư vào Nam bị bắt ép đi vỡ đất hoang ở Cái Sắn và những nơi khác mà chúng gọi là đi xây dựng"thiên đường tương lai"...
- Ngày 28: Tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương bàn vấn đề cải thiện đời sống nhân dân. Người nói:"Ta phải kiên quyết tìm đủ cách cải thiện sinh hoạt công nhân viên, cán bộ, nhân dân. Tăng lương đi liền sản xuất, ổn định vật giá".
- Ngày 29: Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì cuộc họp Hội đồng Chính phủ thảo luận về vấn đề xử lý oan sai đối với một số cán bộ, đảng viên trong giảm tô và cải cách ruộng đất.
* Tháng 9- 1957
- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh đạo thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam đã đến đặt vòng hoa tại Đài liệt sĩ trước Quảng trường Ba Đình.
- Ngày 2: Sáng, 6 giờ 15, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự míttinh, duyệt binh và diễu hành quần chúng kỷ niệm lần thứ 12 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Đọc diễn văn tại cuộc míttinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Từ khi hòa bình được lập lại, cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân ta đã bước vào một giai đoạn mới. Đảng và Chính phủ phải đoàn kết và lãnh đạo toàn dân, ra sức củng cố và xây dựng miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời tiếp tục đấu tranh để thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ bằng phương pháp hòa bình, góp phần bảo vệ công cuộc hòa bình ở á Đông và trên thế giới”.Sau khi điểm lại những thành tựu mà nhân dân ta đã giành được trong công cuộc khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh, Người nói: “Nhiệm vụ chúng ta trong năm nay là phải tích cực tăng gia sản xuất và tiết kiệm hơn nữa, phấn đấu để hoàn thành kế hoạch nhà nước, căn bản khôi phục kinh tế của miền Bắc, làm cho đời sống của dân ta được dần dần cải thiện thêm, chuẩn bị điều kiện để sang năm 1958, chúng ta tiến tới xây dựng miền Bắc theo một kế hoạch dài hạn”.
Về cuộc đấu tranh thực hiện thống nhất đất nước, Người nêu rõ: “Đồng bào ta ở miền Nam và trong cả nước phải tiếp tục kiên trì đấu tranh, đòi chính quyền miền Nam phải tôn trọng ý chí của nhân dân.Nước Việt Nam ta là một nước thống nhất, Nam - Bắc một nhà không một lực lượng phản động nào có thể chia cắt được. Nước Việt Nam ta nhất định phải thống nhất”.
- Ngày 5: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm đê Mai Lâm (nay thuộc xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, ngoại thành Hà Nội) và đồng bào vùng bị lụt ở Bắc Ninh.
Người đi bộ xem xét suốt quãng đê mới đắp. Thay mặt Đảng và Chính phủ, Người khen ngợi bộ đội, cán bộ và dân công đã cố gắng hàn được quãng đê vỡ và khuyên anh chị em dân công tiếp tục làm cho tốt. Người tặng công trường đê 10 huy hiệu của Người để làm giải thưởng thi đua.
Sau đó, Người thăm một số gia đình ở thôn Du Lâm Nội thuộc xã Mai Lâm.
Rời đê Mai Lâm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm những cánh đồng dọc đường số 1 từ Cầu Đuống lên Bắc Ninh. Người đã nghe đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh báo cáo tình hình và thăm Hội nghị kiểm điểm công tác sửa sai của tỉnh đang họp. Sau đó, Người nói chuyện với cán bộ, đại biểu các tầng lớp nhân dân thị xã Bắc Ninh và mấy xã xung quanh. Người nhấn mạnh:Đảng và Chính phủ là đầy tớ của dân, luôn luôn lo lắng đến đời sống của dân. Khi được tin đê vỡ, Đảng và Chính phủ tập trung mọi khả năng, mọi lực lượng để hàn gắn bằng được quãng đê này.
- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn khai mạc lớp học lý luận khóa I Trường Nguyễn ái Quốc (nay là Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh). Diễn văn của Người có ba phần lớn:Vì sao phải học lý luận; Tinh thần thái độ trong việc học lý luận và Vấn đề lý luận liên hệ với thực tiễn.
Đặt vấn đề vì sao phải học lý luận, Chủ tịch Hồ Chí Minh vạch rõ:Một trong những nguyên nhân dẫn đến sai lầm, khuyết điểm của Đảng ta là trình độ lý luận còn thấp kém.Sau khi phân tích đặc điểm, tình hình và nhiệm vụ cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, Người nêu một câu hỏi lớn cho toàn thể đảng viên suy nghĩ, tìm câu trả lời trong quá trình học tập và nghiên cứu lý luận Mác - Lênin. Đó là: “chúng ta phải dùng những phương pháp gì, hình thức gì, đi theo tốc độ nào để tiến dần lên chủ nghĩa xã hội?”.Người chỉ rõ: “Chúng ta phải học tập kinh nghiệm các nước anh em và áp dụng những kinh nghiệm ấy một cách sáng tạo. Chúng ta phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác - Lênin để dùng lập trường, quan điểm, phương pháp chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết những kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng ta mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định ra được những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh phân tích rõ việc học lý luận có vị trí đặc biệt quan trọng trong công tác giáo dục lập trường tư tưởng và đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Người biểu dương tinh thần ham học lý luận với tinh thần cầu học, cầu tiến bộ trong cán bộ, đảng viên, đồng thời phê phán những biểu hiện ngại đọc sách, ngại học lý luận, thiếu tin tưởng vào việc học lý luận. Người đặc biệt nhấn mạnh: “Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận suông”.
Người lưu ý khi vận dụng lý luận cũng như kinh nghiệm của các nước anh em, cần phải chú trọng đến đặc điểm của dân tộc mình. Nếu không sẽ phạm chủ nghĩa giáo điều. Nhưng nếu quá nhấn mạnh đặc điểm dân tộc để phủ nhận giá trị phổ biến của lý luận, của kinh nghiệm các nước anh em thì sẽ mắc sai lầm nghiêm trọng của chủ nghĩa xét lại. “Chúng ta phải khắc phục bệnh giáo điều đồng thời phải đề phòng chủ nghĩa xét lại”.Người nêu một số yêu cầu về việc học tập lý luận đối với cán bộ, đảng viên là: phải khiêm tốn thật thà, tự nguyện tự giác, nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng, biết bảo vệ chân lý và đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập.
- Ngày 8: Gửi thư cho các cháu nhi đồng nhân dịp Tết Trung thu 1957, Người “chúc các cháu đoàn kết, ngoan ngoãn, vui vẻ, mạnh khỏe”, “chăm học, siêng làm”và“chuyển lại cho các cháu lời chào mừng thân thiết của các cháu nhi đồng các nước anh em”.
Tối, tại Phủ Chủ tịch, vui Tết Trung thu với gần 1.000 thiếu niên Thủ đô Hà Nội, Người chuyển lời chào của thiếu niên các nước anh em tới các cháu và khen ngợi các cháu học tập tốt, căn dặn các cháu cố gắng tôn trọng kỷ luật, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, hăng hái lao động tập thể và tránh xem những tiểu thuyết nhảm nhí. Người cùng các cháu xem hai cuốn phim hoạt hình.
- Ngày 9: Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì phiên họp thứ tám của Ban sửa đổiHiến phápđể thông qua báo cáo trình kỳ họp thứ bảy Quốc hội khóa I; thảo luận việc biên soạn phầnNhững nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nướctrongDự thảo Hiến phápsửa đổi.
- Ngày 10: Sáng, tham dự phiên khai mạc kỳ họp thứ bảy Quốc hội khóa I, Người báo cáo với Quốc hội kết quả chuyến đi thăm chín nước anh em của Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đánh giá cao những thành tựu mà nhân dân các nước anh em đã giành được trong công cuộc xây dựng đất nước và bảo vệ hòa bình thế giới; những tình cảm nồng hậu và sự giúp đỡ nhiệt tình của nhân dân các nước anh em đã dành cho đoàn và nhân dân Việt Nam. Thông báo những nội dung đã thảo luận và nhất trí giữa Đoàn đại biểu Đảng, Chính phủ Việt Nam với đảng, chính phủ các nước anh em, những vấn đề về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế và phong trào giải phóng dân tộc, việc tăng cường tình đoàn kết hữu nghị, giúp đỡ lẫn nhau xây dựng đất nước. Người cho biết:Nhân dân các nước anh em hoàn toàn ủng hộ nhân dân Việt Nam trong xây dựng đất nước và đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc.
- Ngày 11: Bài viếtChúng ta là conmột nhà, là câymột gốc, làhoa một cành, bút danh T.L., đăng báoNhân Dân,số 1281. Trong bài, Người ghi lại những ấn tượng sâu sắc khi xem triển lãm tranh về đề tài đấu tranh thống nhất Tổ quốc. Người lên án những tội ác dã man của chính quyền miền Nam đối với đồng bào ta và biểu dương tinh thần đấu tranh bất khuất, tấm lòng thủy chung, son sắt của đồng bào miền Nam.
- Ngày 12: Sáng, dự buổi bế mạc Hội nghị tổng kết công tác vụ chiêm năm 1957. Nói chuyện với hội nghị, Người chỉ ra những công việc cần làm để hoàn thành tốt vụ mùa năm 1957. Yêu cầu các ngành, các cấp phải đặc biệt chú trọng chỉ đạo công tác chống hạn, phòng lũ lụt và quan tâm nhiều hơn nữa đến vùng đồng bào thiểu số.
* Tháng 9- 1958
- Ngày 1: Chiều tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến đặt vòng hoa và mặc niệm trước Đài liệt sĩ Ba Đình.
Cùng ngày, Người tới dự cuộc họp mặt với 500 Việt kiều ở Thái Lan đã về nước do Ban liên lạc Việt kiều Thái Lan tổ chức. Người thân mật nói chuyện với mọi người và chia quà cho các cháu.
- Ngày 2: Lúc 6 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc mít tinh, diễu binh và tuần hành chào mừng ngày Quốc khánh của hơn hai mươi vạn nhân dân tổ chức tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội).
Khi đơn vị cuối cùng của đoàn tuần hành đi khỏi và đồng bào ở Quảng trường ào lên sát lễ đài, Chủ tịch Hồ Chí Minh cảm ơn đồng bào và các khách quốc tế, chúc mọi người đoàn kết, vui vẻ, mạnh khỏe, ra sức thi đua sản xuất, tiết kiệm, xây dựng miền Bắc vững mạnh làm cơ sở cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.
- Ngày 4: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu bóng đá Campuchia. Người thân mật thăm hỏi sức khỏe của các vận động viên, tình hình đời sống của nhân dân Campuchia, Việt kiều ở Campuchia và mong rằng mối quan hệ kinh tế, văn hóa giữa hai nước ngày càng phát triển.
Trong ngày, dự họp Ban Bí thư bàn một số vấn đề về báoNhân Dânvà công tác dân vận. Phát biểu sau khi nghe báo cáo của đại diện báoNhân Dân, Người nêu một số kinh nghiệm của Trung Quốc về công tác báo chí và phát hành. Theo Người, báo muốn phát hành được rộng rãi chủ yếu phải do nội dung, giá cả và cách tổ chức phát hành sao cho thích hợp. Về nội dung tuyên truyền trên báo Đảng trong giai đoạn hiện nay, Người nhấn mạnh:Về cơ bản và lâu dài đều phải nhằm vào nhiệm vụ cải tạo tư tưởng, báo phải là vũ khí phê bình sắc bén của Đảng và cần phải phổ biến rộng rãi hơn sao cho mỗi chi bộ có một tờ báo.
- Ngày 5: Dự họp Bộ Chính trị bàn về công tác tổ chức của Đảng, Chính phủ và công tác thủy lợi, Người lưu ý Bộ Chính trị và Ban Bí thư phải nghiên cứu chấn chỉnh quan hệ công tác giữa Trung ương và Chính phủ vì còn nhiều lủng củng.
Về thủy lợi, Người lưu ý phải chuẩn bị tốt một kế hoạch lâu dài tu bổ đê điều tránh“nước đến chân mới nhảy”không nên lý luận suông, phải chú trọng ý kiến của quần chúng và phải có kế hoạch cho từng năm.
- Ngày 7: Người đến thăm Trường sĩ quan Hậu cần. Người nói với học viên, cán bộ: “Trường các chú là Trường hậu cần. Trước đây các chú cho hậu cần là không có tiền đồ, khó được huân chương, chỉ chiến đấu mới có huân chương. Như thế là không đúng... Các chú phải đoàn kết hơn nữa, tiết kiệm và phải chịu khó học tập, tăng gia”.
- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về đường lối đấu tranh thống nhất nước nhà.
- Ngày 10: Dự họp Ban Bí thư bàn về chính sách phân bón cho nông nghiệp và một số vấn đề khác, Người lưu ý phải có sự hướng dẫn vận động nông dân cách làm phân bón, kỹ thuật bón phân, dùng phân. Hợp tác xã cần bón thí điểm cho từng loại đất để hướng dẫn nông dân.
- Ngày 12: Dự họp Bộ Chính trị bàn về quản lý gạo vụ mùa năm 1958 và về con số kiểm tra Kế hoạch Nhà nước năm 1959. Sau khi nghe báo cáo, Người bổ sung ý kiến cho rằng không nên cố định tỷ lệ mua thóc, phải vận động chính trị ở các trọng điểm lúa gạo, phải chuẩn bị hàng hóa để đổi lúa và thu mua phải nhanh gọn, dễ dàng. Kết luận, Người nhắc nhở: Làm kế hoạch phải vững chắc, thiết thực, sớm chừng nào hay chừng đó, không được bảo thủ và phải sớm kiện toàn tổ chức ở từng cấp để đạt được kết quả tốt nhất.
- Ngày 13: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tới thăm Lớp học Chính trị của giáo viên cấp II, cấp III toàn miền Bắc tổ chức tại Hà Nội.
Nói chuyện với các học viên, Người căn dặn:“Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Chúng ta phải đào tạo ra những công dân tốt cho nước nhà. Nhân dân, Đảng, Chính phủ giao các nhiệm vụ đào tạo thế hệ tương lai cho các cô các chú. Đó là một trách nhiệm nặng nề, nhưng rất vẻ vang. Mong mọi người phải cố gắng làm trọn nhiệm vụ”.
Sau đó, Người đến thăm Triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1958. Tại đây, Người ghi vào Sổ cảm tưởng dòng chữ: Cần cố gắng hơn để tiến bộ hơn. Mỹ thuật cũng phải ra sức phục vụ nhân dân.
- Ngày 18: Dự họp Ban Bí thư nghe báo cáo về vấn đề thể dục, thể thao và bàn về tình hình Lào Cai, Người lưu ý công tác tuyên truyền phải làm nổi bật được tầm quan trọng của thể dục, thể thao đối với sản xuất và quốc phòng.
- Ngày 22 và 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi thăm hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái, công trường cầu Làng Giàng, mỏ apatít và công trường Nhà máy điện Lào Cai.
Sau khi nghe các cán bộ lãnh đạo của hai tỉnh báo cáo tình hình địa phương, Người căn dặn các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương phải nắm vững hơn nữa việc lãnh đạo sản xuất, chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, phải ra sức phát triển tổ đổi công và làm cho nó hoạt động thật sự, cán bộ phải thường xuyên xuống xã cùng làm với nông dân, học nông dân để lãnh đạo nông dân, khắc phục bệnh quan liêu, giấy tờ, xa rời quần chúng, xa rời thực tế.“Phải lấy việc giáo dục làm đầu, phải đánh thông tư tưởng cho quần chúng. Dân hiểu, dân làm, thì việc khó đến đâu cũng làm được”.
Tại thị xã Lào Cai cũng như ở thị xã Yên Bái, nói chuyện với hàng nghìn cán bộ, công nhân viên chức, bộ đội và đại biểu các ngành, các giới, các dân tộc và các tôn giáo, Người nhấn mạnh nhiệm vụ sản xuất và tiết kiệm, giữ tốt trật tự an ninh, xây dựng thuần phong mỹ tục, tăng cường tình đoàn kết chặt chẽ giữa các dân tộc, tôn giáo.
Tới thăm các công trường cầu Làng Giàng, Nhà máy điện Lào Cai và mỏ apatít, Người đều đi xem chỗ làm việc, nơi ăn, ở của công nhân, khuyên cán bộ và công nhân đoàn kết, giữ vững kỷ luật lao động, quý trọng của công, cố gắng học tập chính trị và kỹ thuật để có trình độ tham gia thật sự vào công việc quản lý xí nghiệp.
- Ngày 26: Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với Hội nghị bàn về Kế hoạch sản xuất vụ Đông - Xuân năm 1958-1959.
Người đề ra những nhiệm vụ cho các địa phương cần phải làm để thực hiện tốt vụ chiêm năm 1958 và chỉ thị:Trước tiên, cán bộ phải thật thông tư tưởng và có đầy đủ quyết tâm, vượt khó khăn, đi sát quần chúng, tuyên truyền giáo dục nhân dân để biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của nhân dân. Từ tỉnh đến huyện, cán bộ phải phân công xuống tận nơi theo dõi xem xét để phát huy những sáng tạo của quần chúng.
- Ngày 28: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Tết Trung thu của các cháu thiếu niên miền Nam tổ chức tại Câu lạc bộ Thống Nhất, Hà Nội.
- Trong tháng 9
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm lớp bình dân học vụ ở trường Trí Tri (Hàng Quạt). Người hỏi thăm việc học tập của học viên và cách giảng dạy của giáo viên để rút kinh nghiệm sao cho việc giảng dạy đạt hiệu quả tốt hơn. Người động viên mọi người cố gắng học tập tiến bộ và hăng hái tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, góp phần xây dựng Thủ đô.
+ Tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh:Cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam (Việt Nam đấu tranh)được xuất bản tại Giacácta (Inđônêxia).
Mở đầu, tác giả đề cập: “Lần đầu tiên trong lịch sử, vấn đề dân tộc đã được giải quyết cặn kẽ, theo những nguyên tắc của chủ nghĩa mácxít lêninnít bởi giai cấp công nhân toàn thắng” và khẳng định: “Công việc giải phóng dân tộc của những nước bị áp bức đã trở thành một bộ phận không thể tách rời của cách mạng chống đế quốc”.
Trên cơ sở phân tích các vấn đề cơ bản của cuộc cách mạng: Ba nguyên tắc, Mặt trận dân tộc, Khích động ở phương Đông, Đường lối đến thắng lợi, tác giả tóm lược các vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Cuối cùng, tác giả khẳng định: Lý thuyết mácxít lêninnít về vấn đề dân tộc là đúng, "một cuộc cách mạng dân tộc nếu muốn thành công phải:
- Đặt cơ sở ở mặt trận dân tộc thật rộng rãi chống chủ nghĩa đế quốc;
- Giải quyết vấn đề ruộng đất;
- Tổ chức quân đội nhân dân;
- Tranh thủ sự ủng hộ và đồng tình của nhân dân và tầng lớp vô sản ở các nước khác;
- Lãnh đạo bởi Đảng của giai cấp công nhân.
"Trước hết lực lượng vô sản như tình nguyện quân, rồi đến lực lượng của khối người lao động ở khắp các nước trên thế giới, liên kết lại, như thế thắng lợi cuối cùng không còn là chuyện nghi ngờ nữa".
* Tháng 9- 1959
- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ phong quân hàm cấp tướng và cấp đại tá cho một số cán bộ cao cấp trong quân đội. Nói chuyện tại buổi lễ, Người căn dặn:“Để lãnh đạo quân đội tiến bộ không ngừng các đồng chí cần trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn, giản dị, gần gũi quần chúng và gương mẫu về mọi mặt. Dù ở cương vị nào, chúng ta cũng đều phải cố gắng để xứng đáng là người đầy tớ trung thành và tận tụy của nhân dân”.
Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến đặt vòng hoa tại Đài liệt sỹ Ba Đình.
- Ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự mít tinh kỷ niệm ngày Quốc khánh (2-9) của nhân dân Thủ đô.
Trong lời phát biểu của Người tại cuộc mít tinh có đoạn:“Hôm nay là một ngày vui sướng của chúng ta, cũng là một ngày vui sướng của nước anh em trong phe xã hội chủ nghĩa, của các nước bạn trong phong trào dân tộc giải phóng.
Trong 14 năm qua, phe ta ngày càng mạnh. Kinh tế, chính trị, văn hóa, ngoại giao, quốc phòng của nước ta ngày càng tiến bộ và sẽ tiến bộ nhiều hơn nữa. Chúng ta quyết xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh. Chúng ta nhất định thắng lợi”.
- Ngày 3: Sáng, tại Câu lạc bộ Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu các dân tộc thiểu số về Hà Nội dự Quốc khánh và thăm Thủ đô. Người thân mật nói chuyện với các đại biểu và căn dặn mọi người khi trở về địa phương cần ra sức thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, chăm lo học tập văn hóa và cảnh giác chống âm mưu phá hoại của địch. Người nhờ các đại biểu chuyển lời hỏi thăm của Người tới bà con dân tộc ở các địa phương.
- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Hội nghị tổng kết hợp tác hoá nông nghiệp toàn miền Bắc năm 1958 và sáu tháng đầu năm 1959. Phát biểu tại Hội nghị, Người chỉ rõ:“Tổ chức hợp tác xã để làm gì? Trước hết là để nâng cao đời sống của nông dân. Muốn thế thì hợp tác xã phải tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm..., phải làm đúng đường lối, phương châm, chính sách của Trung ương Đảng, phải tổ chức tốt các tổ đổi công, thường xuyên có bình công chấm điểm để đưa dần lên hợp tác xã.., phải chú ý đến sản xuất của hợp tác xã để tăng thu cho xã viên...”. “Để đẩy mạnh phong trào nói chung, hợp tác hoá nói riêng, có việc Trung ương phải thôi thúc địa phương, có việc địa phương phải thôi thúc Trung ương để trên dưới phối hợp chặt chẽ, làm cho phong trào được tốt,... hết sức chú ý củng cố hợp tác xã đã có, phát triển cái nào cho chắc cái ấy, đừng có chạy theo con số”.
- Ngày 11: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về quy hoạch sông Hồng và thủy điện. Phát biểu tại cuộc họp, Người góp ý kiến về mục tiêu phấn đấu, về tổ chức lãnh đạo thực hiện, việc phối hợp với Trung Quốc và yêu cầu các nước bạn giúp trong các vấn đề này.
- Ngày 12: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về quy hoạch thủ đô Hà Nội. Phát biểu trong cuộc họp, Người nhấn mạnh vấn đề tổ chức thực hiện trong xây dựng phải có quy hoạch, đồng bộ, làm từng bước và chú ý cả nội và ngoại thành Hà Nội. Người chỉ rõ yêu cầu quy hoạch là thành phố phải có nhiều cây xanh, đường phải thẳng, có đường trung tâm buôn bán, hệ thống cống ngầm phải bảo đảm vệ sinh, hệ thống đường xe điện, xe lửa phải bố trí cho phù hợp...
Cùng ngày, đến thăm Hội nghị tổng kết phong trào hợp tác hóa nông nghiệp. Phát biểu với Hội nghị, Người nhấn mạnh: “Chúng ta tổ chức hợp tác xã trước hết là nhằm mục đích nâng cao đời sống của nông dân. Muốn nâng cao đời sống thì phải tổ chức cho tốt, phải tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm... Phải phát triển hợp tác xã một cách thật chắc chắn, không nên chạy theo số lượng. Muốn củng cố và phát triển hợp tác xã tốt, phải chú ý đến việc sản xuất, làm sao cho hợp tác xã nói chung và xã viên nói riêng, không những tăng thu nhập về thóc lúa mà còn tăng về nhiều mặt sản xuất khác. Phải cần kiệm xây dựng hợp tác xã, tránh ăn tiêu lãng phí”.
- Khoảng từ ngày 13 đến ngày 21: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về các vấn đề: Tình hình Lào và công tác ở miền Nam Việt Nam. Người nhắc nhở phải cảnh giác và sáng suốt khi nhận định tình hình ở Mỹ và ở Lào. Người cho rằng Mỹ định xây dựng căn cứ quân sự tại Lào có biểu hiện chỗ mạnh nhưng cũng có chỗ yếu, vì vậy ta phải đề phòng, tránh khiêu khích.
- Ngày 14: Đến thăm Hội nghị Thủy lợi toàn miền Bắc tổ chức tại Bắc Ninh. Nói chuyện với Hội nghị, Người phân tích về nhiệm vụ của công tác thủy lợi và nhấn mạnh:“Làm thủy lợi phải là phong trào của toàn dân. Xã này với xã khác, huyện này với huyện khác, tỉnh này với tỉnh khác, đều có liên quan với nhau, phải cùng làm, phải thảo luận với nhau, phải đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, không nên chỉ nhìn thấy lợi ích của nơi mình mà để thiệt cho nơi khác”.
- Ngày 21: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về cách mạng miền Nam. Phát biểu với Hội nghị, Người nhắc nhở:
+ Phải giáo dục cho toàn dân hiểu rõ cuộc kháng chiến của ta là trường kỳ, tránh chủ quan, nóng vội.
+ Ở các vùng rừng núi phải đề cao cảnh giác, phải phát triển mạnh chiến tranh du kích, xây dựng căn cứ địa cách mạng.
+ Ở thành thị phải tiến hành đánh địch trên mọi mặt (kinh tế, chính trị, quân sự...), phát triển công tác dân vận, địch vận, có như vậy mới bảo vệ được miền Bắc.
+ Phải củng cố tổ chức cơ sở đảng, công tác mặt trận phải làm cho tốt...
- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về Kế hoạch Nhà nước năm 1960. Người đề nghị Hội nghị trả lời về nguyên nhân của việc thực hiện kế hoạch chậm chạp và phương hướng giải quyết tiếp theo.
- Trước ngày 23: Tới thăm và nói chuyện với lớp đào tạo cán bộ mẫu giáo. Người căn dặn: “Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được thế thì trước hết phải yêu trẻ... Dạy trẻ cũng như trồng cây non. Trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người tốt”... “Điều trước tiên là dạy các cháu về đạo đức. Anh chị em giáo viên và mẫu giáo cần luôn luôn gương mẫu về đạo đức để các cháu noi theo”.
- Ngày 24: Dự họp Bộ Chính trị bàn về vấn đề quan hệ với Lào, việc tăng cường quốc phòng và phòng không nhân dân. Phát biểu với Hội nghị, Người nhắc nhở nên đẩy mạnh hoạt động ngoại giao, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của các nước anh em.
- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn tiếp về công tác tăng cường quốc phòng và ngoại giao.
- Ngày 26: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sang thăm Trung Quốc, dự các hoạt động chào mừng kỷ niệm 10 năm Ngày thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
Chiều, Người tới Bắc Kinh. Các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước Trung Quốc: Lưu Thiếu Kỳ, Tống Khánh Linh, Đổng Tất Vũ, Chu Ân Lai... đã ra sân bay đón Người.
- Ngày 27: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các vị trong Đoàn đại biểu Đảng, Chính phủ Việt Nam đi thăm nhà ga Bắc Kinh mới. Sau khi nghe thuyết minh về quá trình xây dựng nhà ga, Người khen ngợi sự tiến bộ đáng kể của đội ngũ xây dựng Trung Quốc.
Trên đường trở về nghỉ, Người cùng Đoàn đại biểu ghé thăm Quảng trường Thiên An Môn.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự buổi chiêu đãi do Phó Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tống Khánh Linh mời tại nhà riêng.
- Ngày 28: Lúc 15 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự lễ kỷ niệm lần thứ 10 Quốc khánh nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tổ chức tại Đại lễ đường Nhân dân (Bắc Kinh).
Tiếp sau bài phát biểu của Trưởng đoàn đại biểu Liên Xô, Chủ tịch Hồ Chí Minh lên diễn đàn đọc lời chào mừng những thành tựu to lớn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc trong 10 năm qua, bày tỏ lòng cảm ơn Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc đã tích cực ủng hộ nhân dân Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp, trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay và tin tưởng rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ ngày càng mật thiết hơn, gắn bó hơn.
* Tháng 9-1960
- Ngày 1: Sáng, tại Nhà hát thành phố Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Lễ kỷ niệm lần thứ 15 ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và đọc diễn văn bế mạc, trong đó có đoạn: “Trong lúc chúc mừng ngày Quốc khánh vĩ đại lần thứ 15, chúng ta càng nhớ đến đồng bào ta ở miền Nam đang anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm. Chúng ta gửi đến đồng bào miền Nam mối tình ruột thịt và hứa với đồng bào rằng: Toàn dân ta đoàn kết nhất trí, bền bỉ đấu tranh thì Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất, Bắc - Nam sẽ sum họp một nhà”.
Ngay sau buổi lễ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản và Chính phủ Liên Xô.
- Ngày 2: Lúc 6 giờ, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ mít tinh và diễu hành kỷ niệm lần thứ 15 Ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Sau khi duyệt các đơn vị lực lượng vũ trang, các đoàn thể quần chúng diễu hành, Người kêu gọi:“Đồng bào hãy thi đua học tập, công tác, lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm”...
Sau buổi mít tinh, Người chụp ảnh kỷ niệm cùng các đoàn đại biểu các nước sang dự Quốc khánh nước ta.
- Ngày 3: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm đại biểu các dân tộc ít người về dự lễ kỷ niệm lần thứ 15 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.
Tối, Người cùng các Trưởng đoàn đại biểu các Đảng Cộng sản và Công nhân quốc tế dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng tham dự dạ hội thanh niên tại vườn Bách Thảo do Đoàn Thanh niên Hà Nội tổ chức chào mừng kỷ niệm 15 năm ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng.
Người ân cần thăm hỏi các diễn viên, nhạc công, rồi bước lên sân khấu. Người đề nghị chuyển cho Người chiếc “đũa” chỉ huy của nhạc trưởng rồi nói:“Trước khi các đại biểu ra về, chúng ta hãy cùng các vị hát bài Kết đoàn”.
Người giơ cao chiếc đũa bắt nhịp cho dàn đồng ca trên một ngàn thanh niên.
- Ngày 5: Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia Chủ tịch đoàn và đọc diễn văn khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam. Sau lời chào mừng các đại biểu và tưởng nhớ các liệt sĩ đã hy sinh cho Tổ quốc trong 30 năm qua, nêu bật những thắng lợi lịch sử của nhân dân ta từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Người chỉ rõ: Lịch sử ba mươi năm đấu tranh của Đảng đã dạy chúng ta rằng:“Thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, tuyệt đối trung thành với lợi ích của giai cấp vô sản và của dân tộc; giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng và sự đoàn kết nhất trí giữa các Đảng Cộng sản, giữa các nước trong đại gia đình xã hội chủ nghĩa, đó là cái bảo đảm chắc chắn nhất cho cách mạng thắng lợi.
Từ trước tới nay, Đảng ta đã làm đúng như thế. Từ nay về sau, Đảng ta nhất định sẽ làm đúng như thế”.
Người đề cập tới chiến lược chung của các Đảng Cộng sản và các nước xã hội chủ nghĩa nhằm ngăn ngừa chiến tranh, bảo vệ hòa bình, giúp đỡ phong trào giải phóng dân tộc và nhấn mạnh“... sự đoàn kết giữa lực lượng các nước xã hội chủ nghĩa và sự đoàn kết nhất trí giữa các Đảng Cộng sản và Công nhân tất cả các nước có ý nghĩa quan trọng bậc nhất”.
Về Đảng, Người khẳng định:“Từ trước tới nay, Đảng ta đã cố gắng liên hệ chặt chẽ chủ nghĩa Mác - Lênin với thực tế cách mạng Việt Nam. Cán bộ và đảng viên ta nói chung đều có phẩm chất cách mạng tốt đẹp. Nhưng chúng ta còn nhiều khuyết điểm như: bệnh chủ quan, chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa kinh nghiệm, tác phong quan liêu, chủ nghĩa cá nhân... Những khuyết điểm ấy ngăn trở sự tiến bộ của các đồng chí chúng ta”. Người chỉ ra các biện pháp sửa chữa các khuyết điểm đó nhằm tăng cường sức mạnh và sự đoàn kết của Đảng. Cuối cùng, Người kêu gọi toàn Đảng đoàn kết hơn nữa, động viên mạnh mẽ hơn nữa nhân dân cả nước đấu tranh thực hiện mục tiêu vĩ đại trước mắt là:“Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”.
Khi các cháu thiếu nhi đến chào mừng Đại hội, Người thay mặt Đại hội căn dặn các cháu “đoàn kết hơn nữa, giữ gìn kỷ luật hơn nữa, cố gắng học tập, cố gắng lao động hơn nữa để sau này trở nên những người xã hội chủ nghĩa”.
- Ngày 6: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, nghe báo cáo về sửa đổi Điều lệ Đảng và lời chúc mừng của các đoàn đại biểu các đảng anh em.
- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, nghe các đoàn đại biểu Đảng các địa phương tham luận về bản Báo cáo Chính trị, Báo cáo sửa đổi Điều lệ Đảng và Báo cáo bổ sung Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất...
- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, nghe 17 tham luận của các địa phương góp ý vào bản Báo cáo chính trị của Đảng.
Sau khi nghe bản tham luận về công tác thanh niên, Người đề nghị Đại hội khen ngợi thanh niên và mong “Thế hệ trẻ Việt Nam sẽ cố gắng hơn nữa để làm trọn nhiệm vụ của Đảng giao cho”.
- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên họp bế mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng. Người được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và được bầu lại chức Chủ tịch Đảng Lao động Việt Nam.
Sau khi Đại hội thông qua Nghị quyết về nhiệm vụ và đường lối của Đảng trong giai đoạn cách mạng mới, bầu ra Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư mới, Người đã đọc diễn văn bế mạc. Khẳng định thành công to lớn của Đại hội là đề ra được đường lối của thời kỳ qua độ lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đường lối đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà, Người nêu rõ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng sẽ là nguồn ánh sáng mới, nguồn lực lượng mới để toàn Đảng, toàn dân hoàn thành nhiệm vụ lịch sử trong giai đoạn cách mạng mới và kêu gọi các đảng viên, các chi bộ, các cấp ủy phát huy sự lãnh đạo của Đảng và tinh thần gương mẫu để thúc đẩy phong trào cách mạng sôi nổi tiến lên. Người kết luận:“Toàn Đảng và toàn dân ta đoàn kết chặt chẽ thành một khối khổng lồ. Chúng ta sáng tạo. Chúng ta xây dựng. Chúng ta tiến lên. Quyết không có lực lượng nào ngăn được chúng ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”.
- Ngày 11: Trưa, Chủ tịch Hồ Chí Minh tới dự tiệc từ biệt do Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Trung Quốc, gồm các ông Lý Phú Xuân, Diệp Kiếm Anh, Liêu Thừa Chí sang dự lễ Quốc khánh và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam, tổ chức tại Đại sứ quán Trung Quốc.
Trong bữa tiệc, Nguyên soái Diệp Kiếm Anh đã đọc bài thơ của ông viết tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh, cám ơn về sự quan tâm chu đáo của Đảng và nhân dân Việt Nam, đặc biệt là của Chủ tịch, và đã chép tặng bốn bài thơ ( Đó là các bài:Lại thăm Hà Nội, Quốc khánh lần thứ 15 của Việt Nam, chúc thọ Hồ Chủ tịchvàChơi Vịnh Hạ Long) của ông làm trong thời gian sang thăm Việt Nam để Người “chỉ giáo”.
Tối, tại sân vận động Hàng Đẫy (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc mít tinh của trên ba vạn nhân dân Thủ đô Hà Nội chào mừng thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam.
Phát biểu với đồng bào, Người cảm ơn nhân dân Thủ đô đã tổ chức mít tinh mừng thành công của Đại hội và nhiệt liệt hoan nghênh các đoàn đại biểu các đảng anh em đã sang dự Đại hội.
Cuối buổi mít tinh, Người bước tới máy phóng thanh cùng cả biển người hát bài Quốc tế ca.
- Ngày 26: Bài viếtMấy lời thành thật ngỏ cùng Tổng Ai, ký bút danh L.T, đăng báoNhân Dân, số 2382. Bằng những dẫn chứng cụ thể, bài báo vạch trần sự lừa bịp của Tổng thống Mỹ vừa rêu rao hòa bình, công lý, vừa khiêu khích các nước xã hội chủ nghĩa và cung cấp tiền bạc, vũ khí, gây phản loạn ở nhiều nơi trên thế giới.
- Ngày 29: Bài viếtChúng ta hăng hái tiến lên!, ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dân, số 2385. Bằng những số liệu cụ thể về thành tích của các tập thể, cá nhân tiên tiến đã đạt được trong thời gian qua, Người biểu dương khí thế lao động sản xuất của nhân dân ta từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng trên các mặt nông nghiệp, công nghiệp, quản lý, v.v.. Và tưởng rằng: “Với niềm phấn khởi của toàn Đảng và toàn dân, chúng ta quyết hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch ba năm và chuẩn bị tốt để tiến sang kế hoạch năm năm mà Đại hội Đảng đã đề ra”.
Còn nữa
Huyền Trang (tổng hợp)
