Chủ tịch Hồ Chí Minh với những sự kiện trong Tháng Chín qua các năm (1890 - 1969) - 5

 

Phần 5. Giai đoạn 1955 – 1969 (Tiếp theo và hết)

* Tháng 9- 1961

- Ngày 1: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với Hội nghị sinh viên quốc tế về"Vai trò sinh viên và các tổ chức sinh viên trong việc phát triển nền giáo dục dân tộc"do Hội Liên hiệp sinh viên Việt Nam và Hội Liên hiệp sinh viên quốc tế phối hợp tổ chức tại Hà Nội.

Nhân danh một"thanh niên già"đã có ít nhiều kinh nghiệm và lấy dẫn chứng bằng chính cuộc đời mình, Chủ tịch đã tâm sự với các đại biểu về thời đại vẻ vang của thanh niên hiện nay. Người kêu gọi thanh niên toàn thế giới trước tình hình trên thế giới hãy còn nhiều thanh niên bị áp bức, bị ngược đãi, cần phải đoàn kết nhau lại, tin tưởng vào khả năng đấu tranh của mình và hoà mình với công nhân và nông dân để đấu tranh tiêu diệt chủ nghĩa thực dân, chủ nghĩa đế quốc, đấu tranh để gìn giữ hoà bình thế giới, để thực hiện sự hợp tác anh em giữa tất cả các dân tộc.

16 giờ, Người đến đặt vòng hoa tưởng niệm các liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch.

- Trước ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời phỏng vấn của phóng viên thường trú báoL'Humanitétại Hà Nội.

Giải thích nguyên nhân của ý chí phi thường của nhân dân Việt Nam đã đấu tranh liên tục trong chín năm với một nghị lực làm cho chính kẻ thù cũng phải kinh ngạc, Chủ tịch nói: "Nhân dân nước chúng tôi có ý chí phi thường là do lòng tự trọng muốn sống làm người chứ không chịu làm nô lệ. Điều này cũng đúng với những nhà trí thức nước chúng tôi thiết tha với nền văn hoá dân tộc. Chúng tôi không mất gì cả, mà chỉ mất xiềng xích thôi".

Trả lời câu hỏi về thái độ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà trong mối quan hệ Pháp - Việt trước những vết thương đau đớn do ách thực dân và chiến tranh gây ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố:"Mặc dầu có cuộc chiến tranh đó và những vết thương do nó gây ra, chúng tôi vẫn luôn luôn là những người bạn của nhân dân Pháp và chúng tôi không bao giờ lầm lẫn nhân dân Pháp với bọn thực dân. Chúng tôi sẵn sàng và chúng tôi đã nhiều lần tuyên bố muốn có quan hệ về ngoại giao, kinh tế và văn hoá với Chính phủ Pháp. Về những quan hệ với Chính phủ Pháp, chúng tôi chỉ nêu ra những điều kiện của một nước có chủ quyền và độc lập, tức là những quan hệ đó phải tiến hành trên cơ sở bình đẳng và có đi có lại".

- Ngày 2: Sáng, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc mít tinh của trên 20 vạn nhân dân Thủ đô chào mừng lần thứ 16 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Khi đơn vị diễu hành cuối cùng vừa đi qua, cả khối người mít tinh kéo tới gần lễ đài hoan hô Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người vẫy chào và nói với mọi người: "Hiện nay, tất cả chúng ta đều 16 tuổi. Bây giờ toàn dân ta đều bước sang tuổi 17. Tuổi 17 tức là tuổi thanh niên cường tráng, vui vẻ, hăng hái, dũng cảm. Vui Quốc khánh rồi, toàn dân ta phải ra sức thi đua tăng gia sản xuất, thực hiện tiết kiệm để hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước năm 1961, kế hoạch 5 năm lần thứ nhất...".

- Ngày 3: Tối, Người dự buổi chiêu đãi đại biểu các gia đình cách mạng do Trung ương Đảng và Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức nhân kỷ niệm lần thứ 16 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Người căn dặn các đại biểu phải tăng cường đoàn kết, thi đua tăng gia sản xuất, thực hiện tiết kiệm, trước mắt phải chăm bón tốt vụ lúa mùa này.

- Ngày 4: Bài viếtĐịch có vỏ quýt dày, ta có móng tay nhọncủa Chủ tịch Hồ Chí Minh,ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dânsố 2722, giải thích vì sao Liên Xô quyết định thử lại bom hạt nhân. Bài báo nhấn mạnh: "Địch có vỏ quýt dày, ta phải có móng tay nhọn. Đứng trước thái độ điên cuồng của Mỹ và phe Mỹ, Liên Xô có nhiệm vụ chuẩn bị sẵn sàng để đập tan âm mưu tội ác của chúng, để ngăn ngừa chiến tranh, để giữ gìn an ninh của Liên Xô và của đại gia đình xã hội chủ nghĩa, đồng thời để bảo vệ cho nhân dân các nước khỏi bị bọn đế quốc đưa đến chỗ chết oan".

- Ngày 7: Bài viếtMột thành tích vẻ vang,ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dânsố 2725, giới thiệu những thành tựu to lớn về giáo dục của nhân dân ta ở miền Bắc khi so sánh với nền giáo dục thực dân thời thuộc Pháp trên toàn xứ Đông Dương. Người chỉ rõ:Trong công tác giáo dục, phải luôn luôn kết hợp chặt chẽ lý luận với thực hành, giáo dục với lao động, văn hoá với đạo đức cách mạng và cần phải đẩy mạnh phong trào thi đua "Hai tốt" tức là dạy thật tốt và học thật tốt.

- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị cho ý kiến về việc mở hội nghị "Tổng kết cuộc vận động hợp tác hoá kết hợp với hoàn thành cải cách dân chủ ở miền núi".

Sau khi nghe dự thảo báo cáo sẽ trình bày trước Hội nghị, Người nhận xét: "Báo cáo chuẩn bị công phu, nhưng phần sản xuất ở miền núi mới nói được mặt trồng cây lương thực, chưa thấy nói đến chăn nuôi, lâm nghiệp và cây công nghiệp. Vấn đề đoàn kết dân tộc, vấn đề khai hoang đã thực hiện và kết quả thế nào cũng cần kiểm điểm, để sau tiếp tục đẩy mạnh".

Người nhấn mạnh:Nông thôn miền núi là một bộ phận quan trọng, nên vấn đề dân sinh phải hết sức chú ý, càng không được coi nhẹ vấn đề dân tộc. Quan trọng nhất là vấn đề cán bộ. Đảng viên còn ít, ít thì yếu, cần phải phát triển, cần phải bồi dưỡng công tác cho họ, đừng lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin cao xa mà đòi hỏi họ thì khó. Thanh niên lao động cần phát triển, chú ý đào tạo bồi dưỡng cán bộ từ huyện xuống xã, làm dăm ba người một. Hà Giang yếu nhất miền núi, cần có kế hoạch giúp đỡ đẩy phong trào lên.

- Ngày 15: Dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về vai trò và nhiệm vụ của công đoàn, Người phê bình cán bộ công đoàn"không thật hoà mình vào công nhân, không nắm được yêu cầu của công nhân". Người đề nghị phải làm rõ chức năng và nhiệm vụ của công đoàn:Công đoàn phụ trách gì? Bộ Lao động phụ trách gì? Để tránh tình trạng dẫm chân lên nhau, phải phân biệt được vị trí của công đoàn.

Cùng ngày, bài viết nhan đề:Tia lửacủa Người, ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dânsố 2733. Bài báo dẫn các nguồn tin của báoTự Do, tinMiền Namvà tin của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam về những hành động phản chiến của sĩ quan, binh lính nguỵ, coi đó là "những tia lửa đầu tiên nó báo hiệu những cuộc cháy bùng mai sau".

- Ngày 16: Dự Hội nghị thuỷ lợi toàn miền Bắc tổ chức ở Hưng Yên. Nói chuyện với Hội nghị, sau khi khen ngợi những cố gắng và thành tích của ngành, của các tỉnh trong công tác thuỷ lợi và nêu rõ tầm quan trọng của công tác thuỷ lợi, Người nhấn mạnh: Các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Ninh Bình, Thái Nguyên, Hải Ninh, Yên Bái làm tốt được công tác thuỷ lợi thì các tỉnh khác cũng có thể làm tốt được. Điều quan trọng là các tỉnh uỷ phải trực tiếp lãnh đạo công tác này.

Người đã trao cờ "Làm công tác thuỷ lợi khá nhất" cho ngành Thuỷ lợi để làm giải thưởng luân lưu cho các tỉnh có nhiều thành tích trong kế hoạch 5 năm.

Cùng ngày, Người đã gặp gỡ và nói chuyện với đồng bào và cán bộ tỉnh Hưng Yên. Người khen ngợi Hưng Yên làm thuỷ lợi khá, nhờ đó mà đời sống đồng bào được cải thiện nhanh chóng. Người căn dặn đồng bào và cán bộ Hưng Yên cần làm đúng 9 điều cụ thể do Người nêu ra về sản xuất nông nghiệp và xây dựng hợp tác xã, làm cho Hưng Yên "đứng vào hàng tỉnh khá nhất trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà".

- Ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị thông qua chính sách bảo hiểm xã hội đối với công nhân viên chức nhà nước.

Người đề nghị nên thu hẹp tỷ lệ chênh lệch về tiền tuất giữa người lương cao với người lương thấp và nên nghiên cứu những hình thức sản xuất thích hợp cho những người về hưu nếu họ tình nguyện tham gia, theo hướng vừa cải thiện đời sống, vừa cải tiến được tổ chức lao động nhằm đẩy mạnh sản xuất.

- Ngày 27: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh:Học hay, cày giỏi, ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dân,số 2745, phê phán quan điểm sai lầm cho rằng muôn nghề đều thấp kém, chỉ có nghề đọc sách là cao quý.

Tác giả nêu rõ sự cần thiết phải kết hợp chặt chẽ lao động trí óc với lao động chân tay và khẳng định chủ trương đẩy mạnh giáo dục lao động trong nhà trường là hoàn toàn đúng đắn.

Dẫn chứng một số gương tốt ở các chi đoàn Thanh niên Lao động đã kết hợp chặt chẽ học với hành, tác giả cho rằng đó là những người học hay cày giỏi.

* Tháng 9- 1962

- Ngày 1: Sáng, tới thăm Hội nghị Cán bộ miền núi. Nói chuyện với Hội nghị, Người biểu dương những thành tích, những người tốt, tập thể tốt, kinh nghiệm tốt của đồng bào miền núi, đồng thời chỉ ra những mặt còn yếu kém của miền núi mà cán bộ và đồng bào cần kiên quyết sửa chữa.

Người yêu cầu mỗi ngành, mỗi bộở Trung ương cần phải nhận rõ trách nhiệm của mình đối với miền núi, chú trọng hơn nữa công tác ở miền núi và nhắc nhở các cán bộ lãnh đạo địa phương phải áp dụng thật sát với tình hình của mỗi nơi các chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ. Tuyệt đối không rập khuôn, máy móc, nóng vội.

Cùng buổi sáng, Chủ tịch tiếp đoàn đại biểu Hội hữu nghị Xô-Việt sang thăm và dự lễ Quốc khánh của nước ta.

Chiều, Chủ tịch cùng các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước đến đặt vòng hoa tại Nghĩa trang Liệt sỹ Mai Dịch (Hà Nội). Sau đó, Người đến thăm đại biểu các dân tộc ít người về Thủ đô dự lễ Quốc khánh. Người nhắc nhở đồng bào các dân tộc phải ngày càng đoàn kết chặt chẽ, thi đua tăng gia sản xuất, thực hiện tiết kiệm, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và thống nhất nước nhà.

- Ngày 2: Lúc 6 giờ, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 17 của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Phát biểu ý kiến khi buổi lễ kết thúc, Người kêu gọi mọi người:"Bước sang năm thứ 18, công nhân, nông dân, lao động trí óc, học sinh, sinh viên, thanh niên hãy ra sức thi đua tăng gia sản xuất, thực hiện tiết kiệm, hoàn thành vượt mức kế hoạch nhà nước".

- Ngày 8: Sáng, dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn nội dung Hội nghị Trung ương về công tác tổ chức. Sau khi nghe báo cáo dự thảo, Người nhận định tình hình tổ chức của ta không còn đáp ứng với tình hình thực tế và nhấn mạnh:"phải sửa là do tiến bộ, không phải là xấu mà sửa".

Chiều, khi hội nghị bàn về vấn đề lương thực, Người yêu cầu cần phải có chính sách tốt, lâu dài, phù hợp và nên giảm nhân khẩu thành thị theo kinh nghiệm kiểu Trung Quốc, đồng thời cải tiến khâu phân phối, đối lưu hàng hoá.

Cũng buổi chiều, Người đến thăm và nói chuyện với Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo Việt Nam.

Lấy tư cách"một người có ít nhiều kinh nghiệm về báo chí",Người góp một số ý kiến về nghề làm báo và căn dặn:

1. Cần phải chú ý nâng cao hơn nữa chất lượng của báo chí để báo chí làm tròn nhiệm vụ cao cả là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng.

2. Báo chí cần khéo lợi dụng vũ khí phê bình và tự phê bình. Nhưng, "Phê bình phải nghiêm chỉnh, chắc chắn, phụ trách, nói có sách mách có chứng. Phải phê bình với tinh thần thành khẩn, xây dựng, "trị bệnh cứu người". Chớ phê bình lung tung không chịu trách nhiệm". Mặt khác, cần khuyến khích quần chúng góp ý kiến và phê bình báo.

3. Làm báo phải hết sức cẩn thận về hình thức, nội dung, cách viết. Tránh viết quá dài, "dây cà ra dây muống", không hợp với trình độ và thời giờ của quần chúng. Tránh nói một chiều, thổi phồng thành tích. Tránh đưa tin hấp tấp, thiếu thận trọng. Tránh lộ bí mật. Tránh dùng quá nhiều tiếng nước ngoài...

4. Mỗi khi viết, nên tự hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết sao cho dễ đọc, dễ hiểu?

Cuối cùng, Người kết luận:"Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ. Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí phải tu dưỡng đạo đức cách mạng", "cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hoá, chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ trương chính sách của Đảng và Chính phủ, đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động".

- Ngày 15: Sáng, dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về dự luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính các cấp. Trong ý kiến phát biểu, Người chủ trương:Không nên đặt ra vấn đề bỏ đơn vị hành chính Khu và không phải Hội đồng nhân dân các cấp đều giống nhau về tổ chức, nhiệm vụ.

- Ngày 21: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn công tác kiểm tra của Đảng, vấn đề làm thí điểm về tổ chức, chia tỉnh ở Khu tự trị Thái - Mèo, sáp nhập Kiến An với Hải Phòng, Bắc Ninh với Bắc Giang.

Về công tác thí điểm tổ chức, Người nói: "Việc thí điểm chỉ riêng về kinh tế không đủ, các mặt khác nếu bất hợp lý thì cũng phải giải quyết, nghĩa là phải toàn diện nhưng làm có kế hoạch, từng bước".

Về chia tỉnh ở Khu tự trị Thái - Mèo, Người kết luận: "Về địa thế, chia ba tỉnh lợi hơn... thuận về kinh tế, chính trị lâu dài, việc chia tỉnh lãnh đạo sẽ sát hơn, tránh được quan liêu. Song công tác tuyên truyền giải thích việc này cũng phải làm cho tốt".

- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Hội nghị cán bộ Đoàn Thanh niên Lao động toàn miền Bắc. Nhận xét về phong trào thanh niên, Người chỉ rõ:Bên cạnh những cố gắng của thanh niên, phong trào thanh niên còn nhiều thiếu sót cần khắc phục. Thanh niên phải dám xung phong đến những nơi khó khăn nhất. Thanh niên phải học và học cho giỏi. Bàn việc gì, quyết nghị điều gì cũng phải thiết thực và cụ thể, không nên chỉ nói chung chung. Thanh niên muốn cho các ngành xem trọng mình, trước hết tự mình phải làm việc cho tốt và phải luôn luôn tu dưỡng rèn luyện đạo đức cách mạng: trung thành, dũng cảm, khiêm tốn.

Nhân dịp này, Người đã giao nhiệm vụ cho thanh niên phải làm chủ lực trong phong trào trồng cây, gây rừng.

- Ngày 27: Bài viếtSẵn sàng giúp đỡcủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh T.L, đăng báoNhân Dânsố 3107, giới thiệu ý nghĩa "Tháng ủng hộ nhân dân Angiêri và nhân dân các nước đang gian khổ đấu tranh cho độc lập dân tộc" do Uỷ ban đoàn kết nhân dân á-Phi và Uỷ ban đấu tranh cho nền độc lập Angiêri (của Việt Nam) tổ chức. Với tinh thần "một miếng khi đói hơn mười gói khi no","góp gió thành bão",Người hô hào mọi người hãy tỏ rõ tinh thần quốc tế đối với các dân tộc anh em và gợi ý một số hình thức quyên góp tập thể và cá nhân đểmọi người đều có thể tham gia, và tin chắc rằng đồng bào ta, già trẻ, gái trai sẽ đều hăng hái hưởng ứngviệc làm đầy nhân nghĩa này. Bài viết kết thúc bằng hai câu thơ:

"Trăm năm trong cõi người ta

Giàu lòng bác ái, ấy là người Việt Nam!".

- Ngày 29: Người về thăm xã Quảng An (Từ Liêm, Hà Nội) lần thứ hai.

Nói chuyện với các đại biểu đang dự Hội nghị Tổng kết phong trào thể dục vệ sinh mùa Hè tại Đình Quảng Bá, Người nhấn mạnh: "Muốn có sức khoẻ phải ăn ở vệ sinh. Muốn có vệ sinh phải có nước sạch. Muốn có nước sạch phải đào giếng". Người tặng Quảng An một khoản tiền riêng để xây một giếng nước ở xóm Quảng Khánh và căn dặn Quảng An phải quyết tâm phấn đấu xây dựng thành xã điển hình về vệ sinh phòng bệnh.

* Tháng 9- 1963

- Ngày 1: Gặp gỡ đoàn đại biểu các dân tộc thiểu số về dự Quốc khánh và thăm Thủ đô, Người căn dặn bà con các dân tộc cần đoàn kết chặt chẽ hơn nữa, đặc biệt phải xây dựng hợp tác xã nông nghiệp thật tốt, ra sức tăng gia sản xuất đồng thời phải tiết kiệm để cải thiện đời sống, tích cực giúp đỡ đồng bào miền xuôi lên khai hoang, cảnh giác đối với những âm mưu phá hoại của Mỹ-Diệm.

Chiều, Chủ tịch cùng các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước tới đặt vòng hoa tại Nghĩa trang Liệt sĩ Mai Dịch. Sau đó, Người đi dự tiệc do Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức chiêu đãi các gia đình có công với cách mạng nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 18.

- Ngày 2: Sáng, tại Quảng trường Ba Đình, dự cuộc mít tinh của hơn hai mươi vạn đồng bào Thủ đô chào mừng Quốc khánh lần thứ 18 nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Sau diễn văn của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Người thân mật nói chuyện với đồng bào và tuyên bố: "Chúng ta kiên quyết đấu tranh xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và cùng đồng bào ruột thịt ở miền Nam đấu tranh nhằm thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà".

- Ngày 3: Chủ tịch Hồ Chí Minh lên đường đi nghỉ và chữa bệnh tại Suối nước nóng Tùng Hoá ở ngoại ô thành phố Quảng Châu (Quảng Đông, Trung Quốc).

Trong thời gian dưỡng bệnh ở đây, Người đã gặp gỡ và tiếp chuyện với Thủ tướng Chu Ân Lai và Phó Thủ tướng Trần Nghị từ Bắc Kinh xuống thăm. Khi nói về cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố: "Đừng nói là phải đánh 5 năm, 10 năm, dù có 20 năm, 30 năm, thậm chí 50 năm cũng phải đánh, đánh cho đến khi thắng lợi hoàn toàn!".Người còn kể cho các cán bộ phục vụ về tình bạn giữa Người và Thủ tướng Chu Ân Lai 40 năm trước đây. Người nói:"Đầu những năm 20, hồi ở Pháp, Bác đã quen đồng chí Chu Ân Lai. Lần này ở Quảng Châu, lại có dịp được gặp nhau. Hồi ở Pháp, đồng chí Chu còn rất trẻ, nhưng đã làm "quan to" rồi, đồng chí ấy lúc nào cũng phải gánh vác những nhiệm vụ quan trọng".

Ở Tùng Hoá, Người thường ngày ngồi ung dung xem sách, đọc báo trong "Vườn tùng số I" của Khách sạn Suối nước nóng; có khi Người cùng các nhân viên phục vụ đi dạo, leo đồi, thăm lúa của hợp tác xã ở các vùng chung quanh. Khi gặp bà con nông dân đi hái củi hoặc đi làm đồng về, Người thân mật chào hỏi bằng tiếng Quảng Đông. Người nói với các bạn Trung Quốc: "Nông dân Trung Quốc cũng giống nông dân Việt Nam, đều hết sức cần cù, gan dạ, chất phác và giản dị". Người còn tổ chức những buổi liên hoan "nội bộ"; lập một "đội đồng ca" hơn hai chục người do Người làm "nhạc trưởng". Người yêu thích bài hát "Du kích ca"của Hạ Lục Thinh. Đôi khi, Người đề nghị các bạn Trung Quốc phổ nhạc những bài thơ của Người.

- Ngày 5: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các thầy, cô giáo và học sinh nhân dịp đầu năm học mới 1963-1964. Người chúc "các thầy dạy tốt, các cháu học tốt" và hứa sẽ gửi giải thưởng tặng các cháu học sinh giỏi năm học 1962-1963. Người mong"trong năm học mới, nhà trường sẽ đẩy mạnh thi đua "hai tốt" để số các cháu học giỏi sẽ nhiều hơn thế nữa".

- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi đồng chí Lê Duẩn thông báo tình hình Người nghỉ và chữa bệnh ở Trung Quốc, hỏi thăm và căn dặn một số công việc ở nhà.

- Ngày 11: BàiMỹ - Diệm sẽ thua, nhân dân sẽ thắng!của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh Chiến Sĩ, đăng báoNhân Dânsố 3453. Tác giả trích dẫn ý kiến của các chính khách Mỹ như Bộ trưởng ngoại giao, Tham mưu trưởng, Tổng thống Kennơđi, các tờ báo lớn ở Mỹ như tờNgười Mỹ ở Viễn Đông, Tuần báo Mỹ, Thời báo Nữu Ước,Hãng thông tin Mỹ UPI... thú nhận sự thất bại của kế hoạch Xtalây-Taylo và phản ứng của dư luận tiến bộ Mỹ để khẳng định:"Mỹ-Diệm nhất định sẽ thua, nhân dân miền Nam nhất định sẽ thắng".

* Tháng 9- 1964

- Ngày 1: Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ đặt vòng hoa tại Nghĩa trang liệt sỹ Mai Dịch (Hà Nội) nhân kỷ niệm lần thứ 19 ngày Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Cùng buổi chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự tiệc do Trung ương Đảng, Chính phủ và ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chiêu đãi đại biểu các gia đình có công với cách mạng nhân kỷ niệm lần thứ 19 ngày Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm hỏi bà con Việt kiều ở Tân Đảo mới về n­ước và bà con nông dân ngoại thành đến viếng các anh hùng liệt sĩ nhân kỷ niệm ngày Quốc khánh n­ước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Ngày 2: Sáng, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự và tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ 19 ngày Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng  hòa.

- Ngày 3: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp và trả lời phỏng vấn của Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Nhật Bản Iôcô Mátxuôca. Người nêu rõ ý nghĩa cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam Việt Nam không chỉ vì độc lập, thống nhất của nước Việt Nam mà còn vì sự nghiệp chung của phong trào giải phóng dân tộc và bảo vệ hòa bình thế giới.

Về triển vọng của sự thống nhất đất nước Việt Nam, Người khẳng định:"Miền Nam nhất định sẽ được giải phóng, sự nghiệp đấu tranh để hòa bình thống nhất đất nước chúng tôi nhất định sẽ thành công".

Về đặc điểm của công cuộc xây dựng miền Bắc, Người nêu rõ: "Chúng tôi xây dựng chủ nghĩa xã hội trong hoàn cảnh một nước vốn là thuộc địa, một nước nông nghiệp lạc hậu, lại bị chiến tranh xâm lược tàn phá. Hoàn cảnh ấy cố nhiên gây cho chúng tôi rất nhiều khó khăn. Song, những thắng lợi bước đầu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội cho phép chúng tôi tin tưởng chắc chắn ở sự cần thiết và khả năng của một nước như nước Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội một cách thắng lợi không phải qua con đường phát triển tư bản chủ nghĩa".

Người còn nêu một số vấn đề về cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa xét lại; về quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Nhật Bản.

- Ngày 10: Bài viết nhan đề Chó Mỹ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh C.S., đăng báoNhân Dân,số 3815.

Bài báo dẫn nguồn tin của hãng tin Pháp AFP cho biết, với hơn hai vạn binh lính và sĩ quan Mỹ cùng nửa triệu quân ngụy nhưng đế quốc Mỹ vẫn liên tiếp thất bại trên chiến trường miền Nam Việt Nam. Chúng thực hiện ý đồ dùng chó vào chiến tranh. Nhưng hơn 200 con chó với giá 200 nghìn đôla một con vừa mua của Tây Đức được đưa vào miền Nam đã bị mất.

Ở Tây Nguyên, đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn bắt thanh niên vào nguỵ quân, trang bị vũ khí cho họ, nhưng nhiều người đã mang súng về với nhân dân và tham gia Quân giải phóng. Đây là thất bại thứ hai của chúng.

Thất bại thứ ba của Mỹ là việc đưa tướng M.Taylo sang miền Nam trực tiếp điều khiển ngụy quân, ngụy quyền tay sai, nhưng ngụy quyền vẫn lục đục.

Bài báo đã dẫn lời báo chí Mỹ khẳng định Mỹ sẽ thất bại hoàn toàn ở miền Nam Việt Nam.

- Ngày 11: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về nội dung Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

- Ngày 17: Cùng ngày, Người gửi thư cho Hội nghị đại biểu đồng bào theo Đạo Thiên chúa toàn miền Bắc, biểu dương những đóng góp của đồng bào giáo dân trong kháng chiến, trong xây dựng đất nước và khẳng định: "Lương giáo đoàn kết, toàn dân đoàn kết, cả nước một lòng, nhân dân ta nhất định sẽ thắng lợi trong công cuộc đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc và xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về chủ trương đấu tranh và đường lối quân sự trước tình hình Mỹ tăng cường lực lượng quân sự ở miền Nam và ráo riết chuẩn bị đánh phá miền Bắc.

- Ngày 26: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Người phát biểu ý kiến miền Bắc phải chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với tình hình xấu nhất, vì âm mưu của Mỹ đánh phá miền Bắc là vấn đề chiến lược, chứ không phải sách lược.

Về việc tăng cường cán bộ lãnh đạo cho cách mạng miền Nam, Người nói:"Hai năm qua chưa tăng cường Uỷ viên Bộ Chính trị cho miền Nam, nay tình hình cấp bách không đi không được".Qua đó, Hội nghị Bộ Chính trị quyết định cử Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Uỷ viên Bộ Chính trị Trung ương Đảng vào chiến trường Nam Bộ công tác.

- Ngày 28: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Hội nghị đại biểu lần thứ ba Hội Phật giáo thống nhất Việt Nam. Người biểu dương các tăng ni và tín đồ Phật giáo đang phấn đấu cùng toàn dân xây dựng miền Bắc vững mạnh, góp phần đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

- Ngày 30: Thăm và nói chuyện với Đại hội đại biểu thanh niên Thủ đô, Người khen ngợi thành tích của các cháu thiếu niên trong học tập, của thanh niên trong lao động sản xuất và xung phong đi xây dựng kinh tế miền núi. Người khen ngợi thanh niên Thủ đô đã có thành tích khá về các mặt tăng năng suất lao động, nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật; thanh niên nông thôn làm thuỷ lợi và phân bón tốt; thanh niên trong các lực lượng vũ trang, trong các cơ quan, trường học đều cố gắng và đạt thành tích khá. Đặc biệt, Người khen ngợi trong số 21 vạn thanh niên Thủ đô đã có 12 vạn đăng ký sẵn sàng đi chiến đấu và lao động sản xuất theo yêu cầu của đất nước.

Người căn dặn thanh niên Thủ đô trong mọi công việc nên thiết thực, bền bỉ; đẩy mạnh hơn nữa phong trào thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm, ra sức học tập chính trị, văn hoá, khoa học - kỹ thuật; hoàn thành tốt kế hoạch Nhà nước năm 1964; luôn cảnh giác sẵn sàng chiến đấu và yêu cầu thanh niên Thủ đô phải làm gương mẫu cho thanh niên cả nước; Trung ương Đoàn cần tăng cường giáo dục tinh thần yêu nước, đạo đức cách mạng và giác ngộ cách mạng cho đoàn viên thanh niên.

Cùng ngày, bài viếtNhân dịp mừng Quốc khánh nước Trung Hoa anh emcủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh Chiến Sĩ, đăng báoNhân Dân,số 3835. Bài báo chỉ rõ chủ nghĩa Mác - Lênin đã đưa nhân dân Trung Quốc từ những người làm nô lệ cho thực dân, phong kiến trở thành chủ nhân của đất nước. Nhân dân Trung Quốc trong những năm qua luôn phấn đấu và đã đạt được nhiều thắng lợi to lớn trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Bài báo ca ngợi những thành tích của các thầy thuốc Trung Quốc đã chữa cho nhiều người tàn tật trở nên lành lặn, nhiều người mù loà đã nhìn được.

- Trong tháng 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh mời cơm Đại tướng Nguyễn Chí Thanh và Thiếu tướng Lê Trọng Tấn chuẩn bị vào chiến trường công tác. Người căn dặn:"Đánh Pháp đã khó, đánh Mỹ còn khó hơn. Đảng và Chính phủ giao cho các chú trong đó cùng với đồng bào miền Nam đánh Mỹ cho kỳ được thắng lợi. Gặp đồng bào  thì nói: "Bác Hồ luôn luôn nghĩ đến đồng bào miền Nam"."

* Tháng 9- 1965

- Ngày 1: Sáng, nhân kỷ niệm lần thứ 20 Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tại Nghĩa trang liệt sỹ Mai Dịch, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đặt vòng hoa viếng các liệt sĩ hy sinh vì Tổ quốc.

- Trước ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời phỏng vấn của phóng viên báoNước Đức mớiPhran Phabe. Người nói rõ âm mưu của đế quốc Mỹ trong việc ném bom miền Bắc là nhằm cứu vãn thất bại ở miền Nam Việt Nam. Bằng nỗ lực của mình, được sự đồng tình ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình, công lý trên thế giới, nhân dân Việt Nam đã và đang làm thất bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, đã chuẩn bị sẵn sàng để đánh và đánh thắng chúng trong mọi tình huống. Người vạch rõ: Đế quốc Mỹ một mặt tung dư luận đàm phán hòa bình, một mặt ra sức tăng cường chiến tranh ở miền Nam, đánh phá miền Bắc, thủ đoạn đó không lừa bịp được ai. Lập trường của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong việc giải quyết vấn đề chiến tranh ở Việt Nam là Chính phủ Mỹ phải thi hành đúng Hiệp định Giơnevơ năm 1954, thực hiện bốn điểm do Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã nêu ra và năm điều do Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam đã nói rõ. Nhân dân Việt Nam rất yêu chuộng hòa bình nhưng hòa bình không thể tách rời độc lập dân tộc. Nhân dân Việt Nam quyết không dung thứ cho bọn xâm lược phá hoại hòa bình, giày xéo lên độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc mình. Người đánh giá cao sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa, các nước độc lập dân tộc, giai cấp công nhân quốc tế và lực lượng tiến bộ khắp thế giới, kể cả ở Mỹ đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

- Ngày 2: Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 20 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho thanh niên. Người biểu dương thanh niên cả nước đã hăng hái tham gia và có nhiều đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam. Người căn dặn thanh niên:

"+ Phải luôn luôn nâng cao chí khí cách mạng "trung với nước, hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng". Không sợ gian khổ, hy sinh, hăng hái thi đua tăng gia sản xuất và anh dũng chiến đấu, xung phong đi đầu trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

+ Phải tin tưởng sâu sắc ở lực lượng và trí tuệ của tập thể, của nhân dân. Tăng cường đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau. Nâng cao ý thức tổ chức và kỷ luật, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tự do.

+ Luôn luôn trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn và giản dị. Chống kiêu căng, tự mãn. Chống lãng phí, xa hoa. Thực hành tự phê bình và phê bình nghiêm chỉnh để giúp nhau cùng tiến bộ mãi.

+ Ra sức học tập nâng cao trình độ chính trị, văn hóa, khoa học - kỹ thuật và quân sự để cống hiến ngày càng nhiều cho Tổ quốc, cho nhân dân.

+ Luôn luôn chú ý dìu dắt và giáo dục thiếu niên nhi đồng, làm gương tốt về mọi mặt cho đàn em noi theo".

- Ngày 3: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài cho báoThời mới (Liên Xô) nhan đề: Hai mươi năm đấu tranh thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Trong bài, Người điểm lại những thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong 20 năm (1945-1965) và nêu lên những bài học lớn:

+ Phải có đường lối cách mạng đúng, có Đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo đúng. Đường lối ấy chỉ có thể là đường lối của chủ nghĩa Mác - Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của dân tộc... Đảng phải thật sự là đội tiên phong dũng cảm và bộ tham mưu sáng suốt của giai cấp vô sản, của nhân dân lao động và của cả dân tộc.

+ Đảng phải liên hệ mật thiết với quần chúng. Phải kiên quyết giữ vững liên minh công nông trong các giai đoạn của cách mạng. Phải bảo đảm thực hiện Mặt trận Dân tộc thống nhất chặt chẽ và rộng rãi...

+ Phải xây dựng và lãnh đạo vững chắc lực lượng vũ trang cách mạng của nhân dân.

+ Phải luôn luôn củng cố và tăng cường Nhà nước Dân chủ Nhân dân, kiên quyết giữ vững chuyên chính đối với kẻ thù của dân tộc, của giai cấp và thực hiện dân chủ thật sự đối với nhân dân.

+ Phải tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa quốc tế vô sản, luôn luôn củng cố và phát triển tình đoàn kết hữu nghị với tất cả các lực lượng cách mạng và tiến bộ trên thế giới đang đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân cũ và mới.

- Ngày 10: Bài viếtNgười mới, việc mới,bút danh K.O., đăng báoNhân Dân,số 4176. Trong bài, Người cho biết những người tốt làm những việc tốt trong cả nước ngày càng nhiều; bao gồm đủ các thành phần như công nhân, nông dân, trí thức, bộ đội, học sinh, Việt kiều, Hoa kiều...; đủ các lứa tuổi, từ những em nhỏ 7 - 8 tuổi đến các cụ già 70 - 80 tuổi; đủ các vùng miền ở thành thị, nông thôn, miền núi. Người mong muốn những người tốt như vậy sẽ ngày càng nhiều hơn nữa.

- Ngày 11: Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe Thượng tướng Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam Văn Tiến Dũng báo cáo về tình hình miền Nam và cuộc chiến đấu chống chiến tranh cục bộ ở miền Nam, cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại ở miền Bắc.

- Ngày 17: Bài viếtThật là vẻ vangcủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh Chiến Sĩ, đăng báoNhân Dân,số 4183.

Bài viết nêu khái quát những bước đường lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam. Từ địa vị nô lệ, mất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam đã đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc, tự mình làm chủ vận mệnh của mình. Địa vị và tên tuổi của đất nước được khẳng định trên trường quốc tế. Bài báo nêu rõ, cuộc chiến đấu chống Mỹ xâm lược và những thắng lợi trên cả hai miền Nam Bắc đã làm vẻ vang hơn đất nước Việt Nam. Bài viết trích lời một số báo chí và nhân vật nổi tiếng trên thế giới ca ngợi lịch sử vẻ vang và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước anh dũng của dân tộc ta và kết luận:"Chúng ta quyết thừa kế và phát triển lịch sử vẻ vang của tổ tiên ta mấy nghìn năm về trước, và nêu gương dân tộc anh hùng cho con cháu ta muôn vàn đời về sau. Dù phải hy sinh gian khổ mấy, chúng ta cũng quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược để giành lại độc lập thật sự và hòa bình lâu dài".

- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Phó Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng gửi thư cho thiếu nhi trường Hoàng Lệ Kha (Tây Ninh) và tất cả thiếu nhi miền Nam khen ngợi thành tích của thiếu nhi miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Bức thư có đoạn:

"Nam Bắc sẽ sum họp một nhà,

Bác cháu ta sẽ gặp mặt trẻ già vui chung.

Nhớ thương các cháu vô cùng,

Mong sao mỗi cháu là một anh hùng thiếu nhi".

* Tháng 9- 1966

- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu Quân sự Cuba sang thăm Việt Nam.

Cùng ngày, bài viếtChiến đấu giỏi, thắng lợi tocủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh La Lập, đăng báoNhân Dân,số 4530. Bài báo lên án âm mưu và những hành động "leo thang" chiến tranh của Mỹ đối với miền Bắc. Máy bay Mỹ ném bom, bắn phá vào cả trường học, bệnh viện, đê điều. Nhưng đế quốc Mỹ đã phải gánh chịu những thất bại nặng nề. Hơn một nghìn máy bay Mỹ bị bắn rơi trên miền Bắc, dư luận thế giới ngày càng lên án hành động của Mỹ. Tại miền Nam, để trừng trị những hành động tội ác của đế quốc Mỹ đối với nhân dân miền Bắc, quân dân miền Nam đã tăng cường tấn công vào các sân bay, phá hủy hàng nghìn máy bay Mỹ. Có sân bay bị tấn công đến 10 lần.

Thắng lợi của nhân dân Việt Nam đã làm cho các chính giới Mỹ lo sợ và lúng túng trước nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới.

Bài báo kết luận: "Mỹ nhất định thua, ta nhất định thắng".

- Ngày 10: Bài viếtLũ bồi bút Sài Gòn mất dạycủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh Nói Thật, đăng báoNhân Dân,số 4538. Bài báo cho biết trong chuyến thăm hữu nghị Vương quốc Campuchia, Tổng thống Pháp S.Đờ Gôn đã bày tỏ thiện chí đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam. Việc làm của Tổng thống S.Đờ Gôn làm chính quyền Sài Gòn tức tối, báo chí Sài Gòn đã đăng nhiều bài nói xấu Tổng thống. Bài báo kết luận:

"Mặc bầy chó sủa ăng ăng,

Đoàn xe đủng đỉnh theo đàng đi qua".

- Trước ngày 11: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện thăm hỏi Quốc vương Xrixavông Vátthana và nhân dân Lào khi được tin nạn lụt đã gây nhiều thiệt hại cho đất nước Lào.

- Ngày 20: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen Tiểu đoàn 1 pháo cao xạ, Quân khu IV, đã lập nhiều thành tích trong xây dựng, huấn luyện và chiến đấu. Người nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ phải phát huy truyền thống tốt đẹp của quân đội ta; không chủ quan tự mãn; phải đoàn kết, khiêm tốn và hăng hái thi đua lập nhiều chiến công hơn nữa.

- Ngày 25: Bài viếtBước tiến mới của nông nghiệp nước tacủa Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh Chiến Sĩ, đăng báoNhân Dân,số 4553.

Bài báo nêu lên những thành tích về sản lượng, năng suất trong sản xuất nông nghiệp và chỉ ra những kinh nghiệm về cải tiến kỹ thuật, cải tiến quản lý, đoàn kết nội bộ, chấp hành đúng chính sách của Đảng và Nhà nước, chăm lo đời sống văn hóa, bảo vệ sức khỏe. Bài báo chỉ rõ nguyên nhân của những thành tích đó trước hết là do cán bộ, đảng viên và đoàn viên thấm nhuần sự giáo dục của Đảng, có tinh thần xung phong gương mẫu trong mọi công tác. Bài báo nhắc nhở các cấp bộ đảng phải đẩy mạnh phong trào sản xuất nông nghiệp, củng cố các tổ đội sản xuất, các hợp tác xã, xây dựng những điển hình tiên tiến; tổ chức học tập, thi đua với các tổ đội lao động xã hội chủ nghĩa.

Cùng ngày, Người thăm Đại đội 6 thuộc Đoàn Tam Đảo đóng quân tại xã Quảng An, Từ Liêm, Hà Nội; thăm cán bộ, chiến sĩ xưởng sửa chữa máy bay A33.

* Tháng 9- 1967

- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị nghe báo cáo tình hình quân sự tám tháng qua và tình hình Sài Gòn- Chợ Lớn.

- Ngày 2: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lẵng hoa tới các chiến sĩ bộ đội Phòng không đoàn Trần Phú làm nhiệm vụ bảo vệ cầu Phú Lương- Lai Vu, một đơn vị Anh hùng của lực lượng vũ trang nhân dân.

Cùng ngày, Người gửi tặng lẵng hoa cho cán bộ, công nhân Nhà máy Điện Yên Phụ vì thành tích dũng cảm chiến đấu và sản xuất, giữ vững dòng điện của Thủ đô.

Trong ngày, Người tiếp Đại tá Phùng Thế Tài, Tư lệnh bộ đội Phòng không- Không quân, nghe đồng chí Tư lệnh báo cáo về các trận đánh vừa qua, Người rất vui vẻ và khen ngợi bộ đội Phòng không - Không quân đã cùng quân và dân Hà Nội lập chiến công xuất sắc trong ngày 19-5 vừa qua.

- Ngày 6: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nhiệt liệt hoan nghênh bản Cương lĩnh Chính trị của Mặt trận vừa được công bố.

Đánh giá về sự kiện này, Người khẳng định: “Đó là một Cương lĩnhđại đoàn kết toàn dân, một Cương lĩnhquyết tâm đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ và bè lũ tay sai bán nước”. Chủ tịch biểu dương những cố gắng to lớn và sự hy sinh anh dũng của đồng bào miền Nam trong cuộc chiến đấu chống bọn xâm lược Mỹ và tin tưởng rằng: “Ngày nay, toàn dân miền Nam triệu người như một, càng đoàn kết chặt chẽ, càng thực hiện đầy đủ Cương lĩnh Chính trị đúng đắn của Mặt trận, càng phát huy khí phách anh hùng, nhất định sẽ hoàn thành thắng lợi sự nghiệp giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc”.

- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi Trung Quốc chữa bệnh. Lần này, Người điều trị tại ngoại ô Bắc Kinh, trong một biệt thự trên núi.

Trong những ngày này, Người đã có một số buổi gặp và đàm luận với Chủ tịch Mao Trạch Đông và Thủ tướng Chu Ân Lai.

- Ngày 17: Lúc 23 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được điện thoại trực tiếp của Tư lệnh bộ đội Phòng không - Không quân Phùng Thế Tài, báo cáo với Người chiến công của Đoàn tên lửa 84 đã phóng 4 quả đạn diệt 2 máy bay B52 của giặc Mỹ.

Người nhiệt liệt chúc mừng và gửi lời khen ngợi các chiến sĩ Đoàn tên lửa 84 và căn dặn bộ đội hãy nâng cao cảnh giác, chiến đấu diệt được nhiều máy bay địch hơn nữa.

- Trong tháng 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Đại hội Anh hùng chiến sĩ thi đua và dũng sĩ các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam Việt Nam lần thứ hai. Người nhiệt liệt khen ngợi những chiến sĩ đã lập chiến công xuất sắc trên các chiến trường, góp phần xứng đáng trong thắng lợi chung của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước. Bức thư của Người có đoạn viết: “Là tinh hoa của dân tộc, các anh hùng, chiến sĩ thi đua và dũng sĩ các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam đã nêu cao tinh thần trung với nước, hiếu với dân, dũng cảm, mưu trí, khiêm tốn, giản dị, thương yêu, giúp đỡ nhau, khó khăn không ngại, gian khổ không sờn, quyết hoàn thành mọi nhiệm vụ cứu nước, góp phần vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc ta”.

Người tin tưởng rằng, với tinh thần anh dũng và kinh nghiệm phong phú của mình, các anh hùng, dũng sĩ sẽ tiếp tục giành được nhiều thắng lợi hơn nữa, đưa sự nghiệp giải phóng miền Nam đến thắng lợi hoàn toàn

* Tháng 9- 1968

- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến đặt vòng hoa và tưởng niệm tại Nghĩa trang liệt sĩ Hà Nội. Cùng đi với Người có các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

- Ngày 4: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp các cháu dũng sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc.

- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư gửi Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam, nhờ các vị chuyển lời khen ngợi của Người đến đồng bào, chiến sĩ và cán bộ miền Nam đã nêu cao tinh thần liên tục tiến công, liên tục đánh thắng, làm cho thế ta thêm vững, sức ta thêm mạnh.

Người tin tưởng rằng quân và dân miền Nam anh hùng sẽ quyết vượt mọi khó khăn, gian khổ, anh dũng và bền bỉ chiến đấu, nhất định sẽ giành được thắng lợi to lớn hơn nữa.

- Trước ngày 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chào mừng Hội nghị bất thường của Tổ chức đoàn kết nhân dân Á - Phi họp ở Lơke (Ai Cập) và cảm ơn sự ủng hộ của Tổ chức đoàn kết nhân dân á - Phi đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta.

Bức điện có đoạn nêu rõ lập trường của nhân dân ta: “Mỹ phải chấm dứt không điều kiện việc ném bom và mọi hành động chiến tranh khác trên toàn bộ lãnh thổ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, phải chấm dứt xâm lược miền Nam Việt Nam, rút hết quân Mỹ và quân chư hầu ra khỏi miền Nam Việt Nam, để nhân dân miền Nam giải quyết lấy công việc nội bộ của mình; Mỹ phải công nhận Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và nói chuyện với Mặt trận về những vấn đề có liên quan ở miền Nam”.

Cuối bức điện, Người chúc Hội nghị thành công, chúc tình đoàn kết chiến đấu giữa nhân dân các nước Á - Phi trong sự nghiệp chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân cũ và mới ngày càng củng cố và phát triển.

- Ngày 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Cuba do nữ đồng chí Ayđê Xantamaria Quatơrađốt, ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Nha Văn hóa châu Mỹ làm trưởng đoàn sang thăm Việt Nam.

- Ngày 11: Lúc 16 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp gỡ thân mật ba chiến sĩ dân quân Quảng Bình (Trần Thị Bưởi, Nguyễn Thị Xuân, Trương Thị Khuê) vừa dự Đại hội liên hoan thanh niên và sinh viên thế giới ở Xôphia về đến Hà Nội.

Người thăm hỏi tình hình sinh hoạt của bà con Quảng Bình ở dưới hầm tránh bom, đạn Mỹ.

Người hỏi: “Bà con ta ăn có no không?”

Các chiến sĩ trả lời: Thưa Bác, mỗi đầu người bình quân 16kg thóc một tháng. Còn sắn, khoai, muốn ăn lúc nào cũng sẵn....

Người vui vẻ nói:“Thế là tốt, ăn no, đánh Mỹ giỏi là tốt”.

Cuối buổi gặp, Người gói cho mỗi chiến sĩ một gói kẹo để về làm quà cho anh chị em ở nhà. Sau đó, Người nói: “Nghe đồn dân quân Quảng Bình, Vĩnh Linh hát hay lắm. Giờ các cháu hát cho Bác nghe, mỗi người một bài”.

Ba chiến sĩ dân quân hát xong, Người cho chụp ảnh cùng với Người, mỗi người một lần đứng gần bên Chủ tịch.

- Ngày 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện nhờ Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam chuyển lời thăm hỏi của Người và của đồng bào miền Bắc tới đồng bào miền Trung bị bão lụt gây nhiều thiệt hại và kêu gọi đồng bào chiến sĩ đoàn kết thì sẽ thắng thiên tai cũng như thắng địch họa.

- Trong tháng 9: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư tới bà Inđira Găngđi, Thủ tướng nước Cộng hoà ấn Độ, cảm ơn về bức thư ngày 3-7-1968 của Thủ tướng ấn Độ gửi cho Người. Bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh có đoạn:

“Tôi rất cảm ơn nhân dân Ấn Độ anh em đã đồng tình với cuộc chiến đấu chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.

Rõ ràng rằng đế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam đã chà đạp cực kỳ thô bạo các quyền dân tộc của nhân dân Việt Nam, đó cũng là một đe dọa hết sức nghiêm trọng đối với hoà bình ở châu á và thế giới.

Mỹ xâm lược Việt Nam thì con đường đúng đắn duy nhất để lập lại hoà bình ở Việt Nam là Mỹ phải lập tức chấm dứt xâm lược. Đó là một chân lý không ai có thể chối cãi được”.

* Tháng 9- 1969

- Ngày 1: Sức khỏe của Chủ tịch Hồ Chí Minh giảm sút nghiêm trọng. Các giáo sư­, bác sĩ tập trung chữa bệnh cho Người. Các đồng chí trong Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ư­ơng hết sức lo lắng, tập trung mọi phương tiện và khả năng để chữa bệnh cho Ngư­ời.

Ngư­ời rất mệt, cũng có lúc tỉnh táo và nhanh nhẹn hơn, tự tay b­ưng và ăn đ­ược chén con long nhãn.

Cùng ngày, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 24 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi vòng hoa tới viếng các liệt sỹ tại Nghĩa trang liệt sỹ Hà Nội.

Ngư­ời còn gửi tặng lẵng hoa cho:

+ Đội Cảnh sát khu vực 4, khu phố Ba Đình.

+ Đội Bảo đảm giao thông đư­ờng bộ I.

Buổi chiều, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ư­ơng Đảng Lao động Việt Nam nghe Hội đồng giáo sư, bác sĩ báo cáo về diễn biến sức khỏe của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Ngày 2: Bệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh diễn biến rất xấu và mỗi lúc một trầm trọng. Hội đồng giáo sư­, bác sĩ trong nư­ớc và nư­ớc ngoài dốc toàn tâm, toàn lực để chữa cho Ngư­ời. Đảng và Nhà nư­ớc ta coi việc chữa cho Người khỏi bệnh là một nhiệm vụ trọng đại và khẩn cấp lúc này.

Mặc dù đã đư­ợc các thầy thuốc tập trung mọi khả năng, phư­ơng tiện cứu chữa, nh­ưng vì tuổi cao, bệnh nặng, Ngư­ời đã không qua khỏi.

9 giờ 47 ngày 2-9-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần sau một cơn đau tim đột ngột rất nặng, thọ 79 tuổi.

Huyền Trang (tổng hợp)